Wierzyciel, który uzyskał tytuł wykonawczy tylko wobec jednego z małżonków, a majątek małżonków objęty jest ustawowym ustrojem wspólności ustawowej, co do zasady uprawniony jest do prowadzenia egzekucji tylko i wyłącznie z majątku osobistego dłużnika tj. majątku zgromadzonego przez niego do dnia zawarcia związku małżeńskiego, jak również majątku nabytego w trakcie trwania małżeństwa, który z mocy prawa wchodzi w skład jego majątku osobistego np.: wynagrodzenia za pracę, dochodów uzyskiwanych z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, czy też majątku uzyskanego w drodze spadkobrania.
Wyjątek od powyższej zasady stanowi sytuacja, kiedy drugi z małżonków również był stroną czynności prawnej, z której powstał dług lub wyraził zgodę na jej dokonanie. W pierwszym przypadku sąd wyda wierzycielowi tytuł wykonawczy na oboje małżonków i będzie on mógł prowadzić egzekucję z majątku osobistego każdego z małżonków oraz z całego ich majątku wspólnego. W drugim przypadku wierzyciel uzyska z sądu tytuł wykonawczy tylko na małżonka, który zaciągnął zobowiązanie.
Zobacz również: Czy małżonkowie odpowiadają za swoje długi?
Chcąc prowadzić egzekucję również z majątku wspólnego małżonków wierzyciel będzie zobowiązany do uzyskania w drodze odrębnego postępowania klauzulowego klauzuli wykonalności na drugiego z małżonków. W praktyce jest to mocno utrudnione, gdyż przepisy procedury cywilnej przewidują taką możliwość tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy wierzyciel wykaże za pomocą dokumentu urzędowego lub prywatnego, że małżonek dłużnika wyraził zgodę na zaciągnięcie przez niego zobowiązania, z którego powstał dług. W przypadku uzyskania klauzuli wykonalności spod egzekucji będzie wyłączony jedynie majątek osobisty tego z małżonków, który wyraził jedynie zgodę na zaciągnięcie zobowiązania.
Jeżeli wierzyciel dysponuje tytułem wykonawczym wydanym tylko na jednego z małżonków i nie ma podstaw do wystąpienia o nadanie klauzuli wykonalności na drugiego małżonka, w przypadku bezskuteczności egzekucji w stosunku do dłużnika, będzie uprawniony na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do wniesienia powództwa o sądowe zniesienie ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej i ustanowienie rozdzielności majątkowej w stosunku do konkretnego składnika majątku, z którego będzie mógł się zaspokoić. Po skutecznym zniesieniu ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej w stosunku do konkretnego składnika majątku, którym w praktyce najczęściej jest prawo własności nieruchomości, czy też spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wierzyciel będzie uprawniony do prowadzenia egzekucji z tego składnika majątku, który na mocy orzeczenia sądu został wyodrębniony z majątku wspólnego małżonków i wszedł do majątku osobistego każdego z nich w ustalonym przez sąd zakresie.
Zobacz również serwis: Majątek
Notka biograficzna autora:
Paweł Olszewski – prawnik w Kancelarii Prawniczej R.Olszewski, J.Tokarski i Wspólnicy. Specjalista z zakresu egzekucji wierzytelności świadczący obsługę prawną podmiotów gospodarczych w zakresie windykacji należności i prowadzenia postępowań egzekucyjnych