Każdy z małżonków jest uprawniony do posiadania rzeczy i korzystania z nich razem z drugim małżonkiem. Oznacza to, że wyłączona jest sytuacja, w której jeden z małżonków używa rzeczy wspólnej, uniemożliwiając korzystanie z niej drugiemu małżonkowi.
Przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności.
Zobacz też: Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną - czy możliwa?
Zgoda drugiego małżonka
Są takie czynności, które wymagają zgody drugiego małżonka. Należą do nich czynności prawne dotyczące nieruchomości (np. sprzedaż), prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest lokal lub budynek (np. zbycie spółdzielczego prawa do lokalu) oraz gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa. Zgoda jest też potrzebna do dokonania darowizny z majątku wspólnego (z wyjątkiem drobnych codziennych darowizn).
Brak zgody powoduje, że czynność jest nieważna.
Jeżeli jeden z małżonków odmawia zgody wymaganej do dokonania czynności, albo jeżeli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności. Sąd udziela zgody, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny, np. sprzedaż wspólnej nieruchomości mimo braku zgody drugiego małżonka. Postanowienia te mogą być uchylone w razie zmiany okoliczności.
Małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej. Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej. Tak więc, aby sprzeciw był skuteczny musi dotrzeć do tej osoby, której dotyczy czynność prawna dokonywana przez małżonka. Małżonek sprzeciwiający się musi dopilnować, aby ta osoba dowiedziała się o sprzeciwie.
Pozbawienie zarządu majątkiem wspólnym
Z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków pozbawić drugiego małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. Ważnym powodem może być, np. nieracjonalne wykonywanie zarządu sprzeczne z dobrem rodziny czy też pełnienie zarządu bez informowania współmałżonka o podejmowanych czynnościach. Wówczas do sądu należy złożyć stosowny wniosek o pozbawienie małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym.
Zobacz też serwis: Majątek