Zasadą jest, iż o ile małżonkowie nie określą umową innego ustroju, to pozostają we wspólności majątkowej. Każdy z nich może jednak żądać przez sąd ustanowienia rozdzielności majątkowej. .. jednak tylko z ważnych powodów.
Prawo nie zawiera definicji ważnych powodów, które uzasadniałyby ustanowienie przez sąd przymusowej rozdzielności, każdy przypadek powinien być zatem rozpatrywany indywidualnie.
Poniżej przykładowe twierdzenia Sądu Najwyższego na ten temat:
1. „Ważnym powodem do zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej jest separacja małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym." (Wyrok SN z dnia 4 czerwca 2004 r., III CK 126/03);
2. "Przez ważne powody, dające podstawę do zniesienia tej wspólności, przyjęło się rozumieć wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny" (Wyrok SN z dnia 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/00).
Kiedy można żądać ustanowienia rozdzielności z datą wsteczną?
Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem wskazanym w wyroku ją ustanawiającym. Jednak w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu
Wskazany na początku artykułu przykład Państwa Jagielskich może uzasadniać nie tylko ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej, ale również żądanie aby sąd orzekł taką rozdzielność z datą wsteczną.
Do ustanowienia rozdzielności nie jest potrzebna zgoda Pana Jagielskiego, orzeczenie sąd może wydać nawet wbrew jego woli.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tym dniu ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 r., II CSK 371/08).
Nie należy jednak zapominać, iż ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej nie może następować z pokrzywdzeniem wierzycieli. W praktyce bowiem często zdarza się, że małżonkowie wnoszą do sądu pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej po to, by uniknąć egzekucji długów. Dlatego sąd w każdym wypadku będzie badał czy ważne powody uzasadniające ustanowienie przymusowej rozdzielności rzeczywiście istnieją.
Pozew
Pozew o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej należy wnieść do sądu rejonowego.
Opłata od pozwu wynosi 200 złotych.
W pozwie należy wskazać ważne powody, na których podstawie żąda się ustanowienia rozdzielności majątkowej.
Pozew może wnieść każdy z małżonków. Ponadto uprawnionym do wniesienia pozwu jest wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Powództwo na rzecz jednego z małżonków może wytoczyć również prokurator.
Zobacz również: Bezpłatny wzór pozwu o ustanowienie przez sąd rozdzielności między małżonkami
W jaki sposób sąd podzieli majątek?
Co do zasady udziały małżonków w majątku wspólnym są równe.
Z ważnych powodów sąd może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.
W takim przypadku sąd przy podziale majątku bierze pod uwagę to, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.
Zobacz również serwis: Małżeństwo