Co jeśli nie będzie testamentu
Partner spadkobiercy nie uczestniczy w podziale majątku spadkowego – nie jest osobą należącą do grona spadkobierców ustawowych. Co więcej – jeśli partner miał małżonka (z którym się nie rozwiódł)- ten, mimo ustania pożycia nadal należy do grona spadkobierców.
Dziedziczyć zawsze będą wspólne dzieci partnerów – na równi jednak z pozostałymi dziećmi spadkodawcy .
Jeśli spadkodawca miał tylko dzieci z partnerem – to im, (oraz małżonkowi) przypadnie cały spadek. Jeśli spadkodawca nie miał dzieci – spadek przypadnie jego małżonkowi (jeśli go miał) rodzicom i rodzeństwu. W sytuacji, w której nie będzie spadkobierców ustawowych- spadek przypadnie gminie ostatniego miejsca zamieszkania lub Skarbowi Państwa.
Skutkiem braku testamentu jest także skomplikowanie struktury własności. Jeśli partnerzy byli współwłaścicielami np. nieruchomości, dziedziczeniu będzie podlegać tylko udział spadkodawcy. W takiej sytuacji, własność jednego udziału nadal będzie przysługiwać żyjącemu partnerowi – drugi udział ulegnie podziałowi pomiędzy spadkobierców ustawowych zmarłego partnera.
Sporządzenie testamentu jest więc jedyną możliwością zabezpieczenia partnera.
Sporządzenie testamentu
Testament (niezależnie jakiego majątku by nie dotyczył) może być sporządzony w kwalifikowanej formie pisemnej. Kwalifikowana forma wynika z faktu, iż MUSI być w całości sporządzony odręcznie przez spadkodawcę oraz opatrzony jego podpisem i datą (choć brak tej ostatniej nie musi pociągać za sobą nieważności testamentu). Niedopuszczalne jest sporządzenie testamentu maszynowo (np. na komputerze) i jedynie podpisanie go ręcznie, nie może również być sporządzony przez inną osobę ( z wyłączeniem testamentu notarialnego) jak również funkcjonować w wersji elektronicznej (niezależnie od rodzaju podpisu elektronicznego).
Co ciekawe- testament może mieć bardzo swobodną treść, nie musi być także oznaczony wprost jako testament. Ważne, aby znalazło się tam wskazanie spadkobiercy lub spadkobierców.
Co do szczegółów sporządzania testamentu: porównaj.
W sytuacjach zagrożenia życia można skorzystać z testamentów specjalnych: porównaj
Z uwagi na możliwość błędów w testamencie oraz w celu zabezpieczenia go przed zniszczeniem lub zagubieniem – warto sporządzić go w formie notarialnej (notariusz zawsze zachowuje kopię testamentu ad acta). Koszt jest niewielki (50 do 100 zł) a będziemy mieli pewność, że jego treść jest zgodne z przepisami prawa.
Skutki powołania partnera na spadkobiercę
Podstawowym skutkiem ustanowienia partnera (konkubenta) spadkobiercą jest to, że (zakładając, że będzie jedynym spadkobiercą) staje się podmiotem wszystkich praw i obowiązków spadkodawcy, które podlegają dziedziczeniu- a więc zarówno ma prawo do aktywów spadku, jak i jest zobowiązany do uregulowania długów spadkowych.
W sytuacji, w której długi spadku są duże spadkobierca testamentowy może przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, jak również go odrzucić. W przypadku odrzucenia spadku przez jedynego spadkobiercę testamentowego spadek przypada spadkobiercom ustawowym.
Najistotniejszym z kłopotliwych faktów związanych z przyjęciem spadku jest jednak konieczność wypłacenia zachowku części spadkobierców ustawowych spadkodawcy.
Do zachowku uprawnieni są :
- małżonek spadkodawcy,
- zstępni spadkodawcy,
- rodzice spadkodawcy.
Wysokość zachowku wynosi 1/2 tego co dany spadkobierca otrzymałby, gdyby testament nie został sporządzony. Co ważne uprawnieni małoletni i niezdolni do pracy mają prawo do zachowku w wysokości 2/3 swojego udziału spadkowego.
Zachowek powinno wypłacić się na żądanie spadkobiercy, ten może skorzystać ze swojego uprawnienia w ciągu 3 lat od daty ogłoszenia testamentu.
W skrajnych sytuacjach może okazać się, że aby zaspokoić roszczenia spadkobierców ustawowych partnera, spadkobierca testamentowy będzie musiał sprzedać część (lub całość) majątku spadkowego.
Ważne
Pamiętaj, że osoby żyjące w związku nieformalnym nie mogą uniknąć podatku od spadków i darowizn. Ewentualne zwolnienia są jedynie wybiórcze.