Stan prawny dotyczy rozliczenia bieżącego roku podatkowego
W niniejszym tekście ( z uwagi na zakończenie obecnego „sezonu pit”) przedstawimy zasady, które będą obowiązywać co do rozliczania obecnego (2009) roku podatkowego. W stosunku do lat ubiegłych wprowadzono kilka istotnych zmian (m.in. zmniejszyła się kwota odliczenia, odliczenie jest również proporcjonalne do czasu wychowywania dziecka). Jednakże to, że ulga przysługuje nie tylko małżonkom funkcjonuje od początku istnienia ulgi prorodzinnej.
Nie musisz być małżonkiem – ważna jest władza rodzicielska
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanego dalej PIT) w zakresie w jakim statuuje ulgę prorodzinną nie operuje co do zasady instytucją małżeństwa ( z drobnym wyjątkiem, o czym później) – opierając prawo do odliczenia od wykonywania władzy rodzicielskiej i faktycznego wychowywania dziecka.
Jedynie rodzice zastępczy muszą być małżeństwem, aby wspólnie skorzystać z ulgi.
Władza rodzicielska to kompleks uprawnień i obowiązków rodziców (biologicznych bądź adopcyjnych) w stosunku do dzieci, nie jest związana z małżeństwem- co do zasady powstaje z mocy prawa wraz z narodzinami dziecka i przysługuje obojgu rodzicom z mocy prawa. Może również być kształtowana w oparciu o orzeczenie sądu (np. pozbawiające jednego z rodziców władzy).
Komu za ten rok przysługuje odliczenie
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, ulga przysługiwać będzie podatnikowi, który:
- wykonywał władzę rodzicielską,
- pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
- sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Jednocześnie warto zwrócić uwagę na to, „na jakie dziecko” przysługuje zwolnienie, a dotyczy ona dziecka:
- małoletniego,
- bez względu na wiek, jeżeli otrzymywało zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
- do ukończenia 25 lat, uczącego się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, w przepisach - Prawo o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie.
W tych przypadkach odliczenie przysługuje rodzicom jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej (art. 27 ustawy o PIT) bądź dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b (podatek belki) ustawy o PIT w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej (3089 zł), z wyjątkiem renty rodzinnej.
Podział ulgi pomiędzy rodziców
Jeśli rodzice dziecka (dzieci) wychowują je razem (czyli de facto mieszkają razem) – mogą podzielić się zwolnieniem w sposób dowolny. Jest to istotne w przypadku niewielkich dochodów ( i dużej liczby dzieci). Jeśli jeden z rodziców ma niewielki dochód, a tym samym kwota należnego podatku jest mniejsza od możliwego zwolnienia – warto część ulgi przenieść na drugiego z rodziców (tak żeby zwolnienie się nie „zmarnowało”). Stosunek w jakim dzielimy zwolnienie może być dowolny – jednak sytuacja zmienia się jeśli dziecko nie jest wspólnie wychowywane.
Prawo do ulgi przysługuje bowiem za faktyczne sprawowanie opieki nad dzieckiem. W sytuacji, w której opieka sprawowana jest przez rodziców (opiekunów) oddzielnie- zwolnienie przysługuje w takim stosunku, w jakim sprawowana jest opieka:
Jeśli sprawowana jest „miesięcznie”- przysługuje w wysokości 1/12 zwolnienia za każdy miesiąc sprawowanej opieki.
Jeśli w ciągu jednego miesiąca prawo i obowiązki wynikające z opieki są dzielone pomiędzy rodziców (opiekunów) – zwolnienie przysługuje w wysokości 1/30 kwoty miesięcznej, za każdy dzień sprawowania opieki.
Jeśli rodzic nie sprawuje opieki nad dzieckiem a jedynie płaci alimenty – nie przysługuje mu zwolnienie.
Wysokość zwolnienia
Ulga ta polega na obniżeniu podatku o kwotę stanowiącą iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej. Oznacza to, że w zeznaniu składanym za 2009 rok. można będzie odliczyć od podatku 1112,04 zł na każde dziecko (2 x 556,02 zł).
Prawo do odliczenia ulgi nie zostało uzależnione ani od liczby wychowywanych dzieci, ani od wysokości osiąganego dochodu.
Jednak z uwagi na swoją konstrukcję (czyli odpis od należnego podatku a nie od podstawy opodatkowania) zwolnienie nie może być wyższe niż naliczony podatek.
Joanna K. ma dwójkę dzieci – stąd teoretycznie przysługuje jej zwolnienie w wysokości 2224,08 zł. Jednak z uwagi na to, że wysokość należnego za ten rok podatku wyniesie 1900 zł – może skorzystać jedynie z części zwolnienia – do wysokości należnego podatku.
Ze zwolnienia korzysta się wypełniając PIT-O, w którym wskazuje się wysokość ulgi, liczbę dzieci (oraz od przyszłego roku) liczbę miesięcy w jakich wychowywało się dziecko.
Zadaj pytanie: Forum
Do tej pory rodzicom przysługiwało pełne zwolnienie, niezależnie od tego kiedy urodziło się dziecko. Np. nawet jeśli dziecko przyszło na świat w grudniu – zwolnienie nie zmniejszało się. W przyszłym roku będzie proporcjonalne – a więc w tym samym przypadku ulga wyniesie 1/12 zwolnienia , czyli 92,76 zł.
Więcej - na serwisie ksiegowosc.infor.pl/podatki/pit/pit