Nigdy w czasie trwania postępowania egzekucyjnego
Przeniesienie własności rzeczy po zajęciu jej przez komorniku jest absolutnie bezskuteczne- czyli nie ma nie odnosi zamierzonego skutku. Co więcej – komornik może dokonać egzekucji z danego przedmiotu na podstawie tytuły wykonawczego (np. wyrok wraz z klauzulą wykonalności) wydanemu przeciwko pierwotnemu właścicielowi.
Przeniesienie własności przed egzekucją również może być nieskuteczne
Kodeks cywilny zawiera instytucję tzw. skargi pauliańskiej. Przysługuje ona wierzycielowi, jeżeli jego dłużnik wyzbył się majątku w taki sposób, że stał się niewypłacalny, czyli ze szkodą dla wierzyciela.
Według art. 527 § 1 kodeksu cywilnego przesłankami skargi pauliańskiej są:
1. pokrzywdzenie wierzycieli przy spełnieniu dodatkowego warunku aby na skutek czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową,
2. działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli,
3. wiedza lub możliwość dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.
Niedogodnością dla wierzyciela może być fakt, że to on musi udowodnić istnienie tych przesłanek
W przypadku gdy przysporzenie dla osoby trzeciej nastąpiło bezpłatnie nie ma znaczenia czy wiedziała o pokrzywdzeniu wierzycieli, wierzyciel nie musi wykazywać wiedzy osoby trzeciej. Korzyścią majątkową bezpłatną jest np. darowizna.
Kiedy można ubezskutecznić działania dłużnika
Przedmiotem uznania za bezskuteczne mogą być tylko czynności prawne dokonane, natomiast zaskarżona może być tylko czynność prawna, której skutkiem jest zmniejszenie majątku dłużnika bądź dlatego, że z majątku tego coś znikło, bądź że do niego nie weszło (a powinno). Z tą zmianą w majątku dłużnika musi jednocześnie wiązać się uzyskanie korzyści majątkowej przez osobę trzecią. Korzyść ta może polegać na nabyciu rzeczy lub prawa albo na zwolnieniu z obowiązku.
Skutek w postaci pokrzywdzenia wierzycieli, należy oceniać nie według chwili dokonania czynności, lecz według chwili jej zaskarżenia. Pokrzywdzenie należy także oceniać z rzeczywistą niewypłacalnością dłużnika lub z jego niewypłacalnością w wyższym stopniu niż była przed dokonaniem zaskarżanej czynności.
Niewypłacalność można wykazać wszelkimi dowodami np. dowodami stwierdzającymi, iż dłużnik zaprzestał spłacania długów, bądź postanowieniem komornika o bezskuteczności egzekucji.
Zobacz serwis: Konkubinat
Osoby bliskie dłużnika są zawsze "podejrzane"
Jeżeli korzyść majątkową uzyskała osoba trzecia będąca w bliskim stosunku z dłużnikiem przyjmujemy, iż wiedziała ona o pokrzywdzeniu wierzyciela.
Konieczne jest jednak wykazanie przez wierzyciela, że osobę trzecią łączył z dłużnikiem stosunek bliskości w chwili dokonania spornej czynności prawnej. Wykazanie tej okoliczności zwalnia wierzyciela z udowodnienia, że osoba trzecia wiedziała o pokrzywdzeniu wierzycieli.
Jednakże osoba ta może udowodnić, że mimo stosunku bliskości z dłużnikiem nie mogła wiedzieć o zamiarze dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli.
Stosunek bliskości z reguły wynika z powiązań rodzinnych: pokrewieństwa, małżeństwa czy powinowactwa, a także bliskości faktycznej – czyli m.in. stałego związku nieformalnego.
Skutek skargi
Ochrona wierzyciela, którą zapewnia skarga pauliańska, sprowadza się do uznania czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela, który czynność zaskarżył. Oznacza to, że może on traktować rzeczy zbyte przez dłużnika, tak jakby nadal były jego własnością - co pozwala mu m.in. skutecznie przeprowadzić z nich egzekucję.
W przypadku skutecznej skargi paulińskiej oryginalny tytuł wykonawczy wydany przeciwko dłużnikowi należy opatrzyć klauzulą wykonalności przeciwko nowym dłużnikom.
Zadaj pytanie: Forum