Definicja w ustawie o PIT
Art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst j. Dz.U. z 2000 r. Nr 22, poz. 270 z późn. zm.) zawiera definicję osoby, która może rozliczyć się z dzieckiem. Innymi słowy jest to definicja na potrzeby ustawy podatkowej.
Definicja:
Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą w stosunku, do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Definicja, jak widać nie wskazuje, że dana osoba musi samotnie wychowywać dziecko w rozumieniu potocznym – ważne jest wypełnienie przesłanek ustawowych.
Stanowisko Fiskusa
Fiskus stoi jednak na zupełnie innym stanowisku – poza wypełnieniem przesłanek ustawowych konieczne jest wg organów podatkowych – wypełnienie również przesłanek faktycznych „samotnego” wychowywania dzieci. Oznacza to, że nie tylko trzeba być np. kawalerem – ale nie można faktycznie prowadzić wspólnie z partnerem (konkubiną) – gospodarstwa domowego.
Urzędy w całej Polsce podpierają się w tym zakresie interpretacją Izby Skarbowej w Poznaniu z 30.04.2008 r. (sygn. ILPB2/415-86/08-2), w której stwierdzono:
"Nie można bowiem uznać Go [osoby wychowującej dzieci w związku nieformalnym – przyp. red.] za osobę samotnie wychowującą dziecko, ponieważ ich wychowaniem zajmuje się wspólnie z matką dzieci (we wspólnie prowadzonym gospodarstwie domowym). Ponadto, z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Tym samym oboje rodzice wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem i wspólnie je wychowują.”
Na szczęście stanowisko to nie jest popierane przez Sądy Administracyjne
"WSA na ratunek"
Wojewódzkie Sądy Administracyjne stoją, na stanowisku maksymalnego związania organów fiskusa przepisami prawa- w zakresie w jakim ograniczają ich kompetencje. Wynika to z jedynej z podstawowych zasad prawa podatkowego – w której przepisów nie można wykładać rozszerzająco (jeśli będzie to na niekorzyść podatników). Inną z zasad jest to, że organy państwowe nie mogą wymagać od obywatela więcej niż wskazuje ustawa.
Odnośnie przepisów dotyczących wspólnego rozliczania dziecka z rodzicem samotnie je wychowującym, warto zwrócić uwagę m.in. na orzeczenie WSA w Warszawie (Sygn. akt III SA/Wa 1133/07 ) z dnia 18.09.2007r.
WSA stwierdził m.in.:
Przepisy te bowiem w sposób wyraźny i jasny określają (art. 6 ust. 5 u.p.d.f.), kogo należy traktować jako osobę samotnie wychowującą dzieci. Ustawowa definicja osoby samotnie wychowującej dzieci zawarta w art. 6 ust. 5 u.p.d.f. nie odwołuje się w żadnym zakresie do tego, czy drugi rodzic żyje oraz gdzie mieszka. Nie odnosi się również do tego (z wyjątkiem małżeństw), czy tylko jedno z rodziców posiada władzę rodzicielską, czy też taką władzą dysponują obydwoje. W przypadku konkubinatu istotne jest zatem jedynie to, czy dana osoba jest jedną z osób wymienionych w art. 6 ust. 5 u.p.d.f.
Podkreślenia wymaga fakt, iż w sytuacji, gdy dane pojęcie zostało zdefiniowane w ustawie, niedopuszczalne jest posługiwanie się przez organy podatkowe inną jego definicją, bądź też interpretowanie tej definicji w taki sposób, aby wywieść z niej dodatkowe warunki, które muszą zostać przez podatnika spełnione. Tak natomiast w niniejszej sprawie uczyniono stwierdzając, iż wspólne zamieszkiwanie z matką dzieci wyklucza możliwość uznania Skarżącego za osobę samotnie wychowującą dzieci. Taki wniosek nie wynika jednak z literalnego brzmienia definicji tej osoby zawartej w art. 6 ust. 5 u.p.d.f.
Zobacz także: Dodatek na dziecko dla samotnych rodziców
Wnioski
Osoba żyjąca w związku nieformalnym może korzystać z wspólnego rozliczania się z dzieckiem- zakładając, że je wychowuje (sprawuje nad nim opiekę) – oraz spełnia inne warunki z art. 6 ustawy o PIT, nawet jeśli żyjący w związku wychowują wspólne dziecko.
Jeżeli urząd skarbowy kwestionuje możliwość rozliczenia tylko z tej przyczyny, że rodzic nie jest de facto „samotny” w rozumieniu potocznym, należy odwołać się od decyzji fiskusa – aż do etapu, w którym możliwe będzie odwołanie się do Sądu Administracyjnego. W postępowaniu przed WSA istnieje duża szansa na uzyskanie korzystnego rozwiązania.
Z tego typu rozliczenia może skorzystać tylko jeden z rodziców. Niedopuszczalnym jest wspólne rozliczenie się z tym samym dzieckiem odrębnie dwóch rodziców. Dopuszczalne jest jednak rozliczenie się każdego z rodziców z innym wspólnym dzieckiem.
Zadaj pytanie: Forum