Urlop okolicznościowy z tytułu urodzenia dziecka
Pracującemu tacie przysługują 2 dni urlopu z tytułu urodzenia dziecka. Jest to jeden z urlopów, który ojciec ma prawo wykorzystać, zaś pracodawca jest obowiązany go udzielić. Należy pamiętać, że dotyczy to osób zatrudnionych na umowę o pracę. Aby otrzymać taki urlop należy skierować odpowiedni wniosek do pracodawcy. Podczas urlopu okolicznościowego pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Opieka nad żoną po urodzeniu dziecka
Może się zdarzyć tak, że matka dziecka po porodzie nie będzie domagać i radzić sobie w pełni z opieką nad dzieckiem. Jest to niezależne od tego czy był to poród siłami natury, czy też cesarskie cięcie. Wówczas pomoc taty może okazać się nieoceniona. Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa:
1. Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
1) dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:
a) nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
b) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,
c) pobytu małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej;
2) chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;
3) innym chorym członkiem rodziny.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa za członka rodziny uważa się m.in. małżonka, z którym pozostaje się we wspólnym gospodarstwie domowym.
Zaświadczenie (L4) może wystawić lekarz na przykład na oddziale położniczym po zbadaniu stanu zdrowia małżonki. Wysokość miesięcznego zasiłku opiekuńczego wynosi 80%. W razie potrzeby można wykorzystać 14 dni w roku kalendarzowym opieki.
Zobacz też: Czy można zwolnić chorego pracownika?
W przypadku gdy ubezpieczona matka dziecka przed upływem 8 tygodni po porodzie:
1) przebywa w szpitalu albo w innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem albo
2) legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo
3) porzuciła dziecko
– ubezpieczonemu – ojcu dziecka przysługuje dodatkowo, niezależnie od zasiłku określonego w art. 32, zasiłek opiekuńczy w wymiarze do 8 tygodni, jeżeli przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (art. 32a ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa)
Urlop ojcowski
Tata – pracownik – wychowujący dziecko ma także prawo do 2 tygodniowego urlopu. Jest to tak zwany urlop ojcowski. Zgodnie z art. 1823. § 1. pracownik – ojciec może wykorzystać w sumie 2 tygodnie nie dłużej jednak niż:
- do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo
- do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.
Urlop ten można wykorzystać w całości lub w dwóch równych częściach (żadna z części nie może być krótsza niż tydzień). Aby otrzymać urlop należy złożyć wniosek w terminie 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić urlop. Istotne jest także to, że urlop ojcowski jest niezależny od urlopu macierzyńskiego matki dziecka.
Urlop rodzicielski i wychowawczy
Pracownik, który chce skorzystać z urlopu rodzicielskiego lub wychowawczego powinien złożyć wniosek na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego. Ojciec dziecka ma takie same uprawnienia jak matka, w kwestii urlopów rodzicielskich oraz wychowawczych. Z urlopu rodzicielskiego można skorzystać po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Urlop ten trwa do:
- 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka;
- 34 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci (przy jednym porodzie).
Z kolei z urlopu wychowawczego może skorzystać pracownik zatrudniony, co najmniej 6 miesięcy. Na uwagę zasługuje fakt, że do tego okresu wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Wymiar tego urlopu wynosi 36 miesięcy i można go wykorzystać aż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. W przypadku dziecka z niepełnosprawności z urlopu tego skorzystać można aż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Należy pamiętać, że wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego można wycofać nie później niż 7 dni przed jego rozpoczęciem. Jeżeli okaże się, że pracownik nie będzie jednak potrzebował tego urlopu powinien złożyć pisemne oświadczenie do pracodawcy. Urlop wychowawczy udzielany jest w nie więcej niż 5 częściach.
W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.