Zasiłek macierzyński w 2024 roku - ile i dla kogo? Urlop macierzyński i rodzicielski – ile tygodni?

• Urlop macierzyński w 2024 roku. Ile tygodni trwa?
• Urlop rodzicielski
• Ile wynosi zasiłek macierzyński w 2024 roku

Urlop macierzyński w 2024 roku. Ile tygodni trwa?

- Po urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka okres pobierania zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego, lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego wynosi 20 tygodni. Długość urlopu zwiększa się wraz z ilością urodzonych dzieci – wyjaśnia Kowalska-Matis, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS Województwa Dolnośląskiego.

Rzeczniczka wyjaśnia, że po urodzeniu (przy jednym porodzie lub przyjęciu na wychowanie) bliźniaków jest to 31 tygodni, trojaczków - 33 tygodnie, czworaczków - 35 tygodni a pięcioraczków i więcej dzieci - 37 tygodni.

Część urlopu macierzyńskiego mama może wykorzystać jeszcze przed narodzinami dziecka, ale nie więcej jednak niż 6 tygodni. Z urlopu macierzyńskiego mogą skorzystać także ojcowie, ale  pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego jest zarezerwowane tylko dla mamy. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach ojciec może w tym czasie przejąć opiekę nad noworodkiem.

Urlop rodzicielski

Z urlopu rodzicielskiego może skorzystać zarówno matka, jak i ojciec dziecka. W ubiegłym roku wydłużono go o 9 tygodni: z 32 do 41 tygodni - w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka i z 34 do 43 tygodni -w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka. Co ważne te 9 dodatkowych tygodni przysługuje dla drugiego rodzica. 
Jeśli ubezpieczona mama wykorzystała 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego, to dodatkowe 9 tygodni może wykorzystać tylko ojciec dziecka. Jeśli z niego nie skorzysta, to urlop przepadnie. Natomiast w sytuacji, gdy np. rodzice podzielą się urlopem rodzicielskim w taki sposób, że matka wykorzysta 20 tygodni urlopu, wówczas ojcu przysługuje 21 tygodni urlopu rodzicielskiego.

Urlop rodzicielski może trwać także 38 tygodni, jeśli rodzice przyjmą na wychowanie starsze dziecko. Z kolei rodzice dziecka posiadającego zaświadczenie „Za życiem” mają prawo do 65 tygodni urlopu rodzicielskiego,   gdy urodziło się, bądź przyjęli na wychowanie jedno dziecko. W przypadku porodu mnogiego jest to 67 tygodni urlopu rodzicielskiego, a w przypadku przyjęcia na wychowanie starszego dziecka 62 tygodnie (w wieku do lat 7 lub do 10 roku życia, jeśli otrzymało decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego albo do 14 lat w przypadku wystąpienia do sądu w sprawie jego przysposobienia).

- Co do zasady w przypadku urodzenia bądź przyjęcia na wychowanie jednego dziecka łączny okres pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego (urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) i rodzicielskiego wynosi 61 tygodni, w przypadku bliźniaków -74 tygodnie, trojaczków -76 tygodni, czworaczków -78 tygodni, pięcioraczków i więcej dzieci -80 tygodni – mówi Iwona Kowalska-Matis.

- Nawet 6 tygodni przed porodem ubezpieczona mama może już skorzystać z płatnego zasiłku macierzyńskiego. Czas, na jaki zostaje on przyznany uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie bądź przyjętych na wychowanie. Z zasiłku macierzyńskiego może też skorzystać ubezpieczony ojciec dziecka – mówi Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku.

Jak dodaje rzeczniczka, dla osób ubezpieczonych - zasiłek macierzyński przysługuje za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego. Z tego ostatniego może skorzystać tylko ubezpieczony tata dziecka. 

Na Dolnym Śląsku w pierwszych czterech miesiącach tego roku ZUS wypłacił 8454 zasiłków macierzyńskich. 211 z nich popłynęło do ojców a 8243 do mam. W tym oddział ZUS w Legnicy 1796 (1762 kobietom), oddział ZUS w Wałbrzychu 1966 (1914 kobietom) a ZUS we Wrocławiu 4692 (4567 kobietom). 

Ile wynosi zasiłek macierzyński w 2024 roku

Od 26 kwietnia 2023 r. zasiłek macierzyński jest wyższy. Wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego i 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego. A jeśli ubezpieczona mama złoży tzw. długi wniosek o zasiłek macierzyński w ciągu 21 dni po porodzie albo przyjęciu dziecka na wychowanie, to zasiłek będzie wynosił 81,5 proc. wymiaru za cały okres jego pobierania, pod warunkiem, że w pierwszym roku życia dziecka zostanie wykorzystany, co najmniej jeden dzień zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Nie dotyczy to dodatkowych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługujących drugiemu z rodziców. Tu zawsze zasiłek będzie wynosił 70 proc.

W przypadku niewykorzystania ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego (w wysokości 81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku) w pierwszym roku życia dziecka, rodzic może złożyć wniosek o jednorazowe wyrównanie zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego do 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.  Za okres urlopu rodzicielskiego zasiłek macierzyński będzie przysługiwać w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego obliczana jest na podstawie średniego wynagrodzenia/przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe z 12 miesięcy, poprzedzających miesiąc, w którym urodziło się dziecko lub zostało przyjęte na wychowanie. Jeżeli przed porodem ubezpieczona przebywała na zwolnieniu lekarskim, zasiłek macierzyński będzie wypłacany od tej samej podstawy wymiaru, od której wypłacany był zasiłek chorobowy. 

Zasiłki macierzyńskie wypłacone w całym 2023 roku:

• KRAJ: 271: tys., w tym kobietom - 262 tys., mężczyznom  - 8,3 tys.
• DOLNY ŚLĄSK: 19,7 tys., w tym kobietom: 19 tys., mężczyznom – 707.
• ODDZIAŁ ZUS WE WROCŁAWIU: 10,8 tys., w tym kobietom: 10,3 tys., mężczyznom – 434.
• ODDZIAŁ ZUS W WAŁBRZYCHU: 4,7 tys., w tym kobietom: 4,5 tys., mężczyznom – 154.
• ODDZIAŁ ZUS W LEGNICY: 4,1 tys., w tym kobietom: 4 tys., mężczyznom – 119.

Iwona Kowalska-Matis Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS Województwa Dolnośląskiego