Czym jest fundusz inwestycyjny?
Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie zebranych środków pieniężnych. Fundusz inwestycyjny jest tworzony przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI), które zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.
Kontrolę nad funduszami oraz TFI sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego, która nadzoruje przestrzeganie obowiązków informacyjnych: publikacji statutu, rocznych i półrocznych sprawozdań finansowych zarządzanych funduszy oraz pracę depozytariusza.
Wszystkie aktywa funduszu przechowuje depozytariusz, którym może być tylko bank krajowy dysponujący wysokimi kapitałami własnymi lub Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Oprócz przechowywania środków funduszu, dba on również o zgodność operacji wykonywanych przez fundusz z prawem i statutem funduszu.
W przypadku upadłości banku depozytariusza przechowywane aktywa funduszu są wyłączone z masy upadłościowej banku, więc nie ma możliwości ich utraty przez osoby, które zainwestowały w fundusz. Podobnie rzecz się ma w sytuacji likwidacji funduszu – aktywa są zbywane i nie przepadają, ale są dzielone pomiędzy inwestorów. Zatem wbrew obiegowej opinii kłopoty finansowe banku mogą skutkować utratą środków poza tymi środkami, które gwarantowane są przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny (patrz artykuł „Lokaty bankowe za i przeciw”, zaś w przypadku funduszu inwestycyjnego nie ma możliwości ich utraty – co najwyżej przy zbywaniu aktywów cena może być niższa niż ta, którą zapłacił fundusz. Również w przypadku upadłości TFI, nigdy nie mogą być z aktywów funduszu pokrywane ewentualne zobowiązania TFI, ponieważ aktywa funduszu i TFI są odrębne.
Reasumując rygorystyczne przepisy prawne i nadzór jakiemu podlegają fundusze inwestycyjne powoduje, że są one jedną z najbezpieczniejszych form lokat.
Ważnym elementem jest to, że do zarządzania środkami powierzonymi funduszowi zatrudnieni są profesjonaliści doradcy inwestycyjni, którzy są najwyższej klasy licencjonowanymi fachowcami. Nadzorowani przez KNF, po wielostopniowym skomplikowanym egzaminie, mają doświadczenie w zarządzaniu aktywami. Zarządzający współpracują z zespołami analityków, którzy zajmują się analizowaniem i interpretowaniem danych napływających z rynku. Analizują oni kondycję finansową podmiotów, których papiery zamierza nabyć fundusz, a po nabyciu monitorują sytuację odnośnie dodatkowego nabycia, czy trzymania tych aktywów lub najdogodniejszego czasu dla ich zbycia. Ponadto monitorują sytuację na rynku ekonomiczno-finansowym w kraju, a także penetrując rynek wyszukują potencjalnie okazje inwestycyjne.
Dystrybucją jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych (patrz artykuł „Co to jest fundusz inwestycyjny otwarty” zajmują się przede wszystkim podmioty prowadzące działalność maklerską lub też inne podmioty, które uzyskały zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego. W praktyce dystrybucje prowadzą obok domów maklerskich, same TFI za pośrednictwem punktów w sieciach sprzedaży jednego bądź wielu domów maklerskich. TFI oferują jednak wyłącznie jednostki tych funduszy, którymi zarządzają. Domy maklerskie mają zaś podpisane umowy dystrybucyjne z różnymi towarzystwami, dzięki czemu ich oferta jest znacznie pełniejsza.
Oprócz jednostek uczestnictwa są również certyfikaty inwestycyjne. Różnice pomiędzy jednostkami uczestnictwa, a certyfikatami są dwie: jednostki są określeniem udziału danej inwestycji w całej masie majątkowej funduszy, zaś certyfikaty są papierami wartościowymi takimi jak akcje bądź obligacje. Wtedy masa majątkowa funduszu jest określona i dzieli się na z góry przewidzianą ilość certyfikatów. Np. majątek funduszu wynosi na starcie 10.000.000 zł. i dzieli się na 100.000 certyfikatów po 100 złotych. Wartość majątku rośnie poprzez inwestycje funduszu i wartość certyfikatu może urosnąć wielokrotnie. Drugą różnicą jest to, że jednostki są w ciągłej sprzedaży, zaś certyfikaty tylko w okresie subskrypcji, gdy powstaje nowy fundusz lub emitowana jest nowa seria certyfikatów w dotychczas istniejącym. Reasumując jak nazwa wskazuje fundusz otwarty może zmieniać swoją masę majątkową nie tylko poprzez wzrost inwestycji, ale również jest sumą przystąpienia nowych inwestorów lub wyjścia z inwestycji poprzez umarzanie jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym otwartym.
Zobacz również: Fundusze inwestycyjne sekurytyzacyjne - poradnik
Zalety
Szybki dostęp do ulokowanych oszczędności
Otwarte fundusze inwestycyjne dają praktycznie w każdej chwili dostęp do ulokowanych środków, ponieważ uczestnik może w dowolnej chwili zażądać odkupienia jednostek uczestnictwa. Cena odkupienia jednostki przez fundusz równa jest wartości jednostki według aktualnej wyceny. W przypadku niektórych funduszy jest ona dodatkowo pomniejszona o opłatę manipulacyjną (większość funduszy pobiera opłatę manipulacyjna przy zakupie).
Możliwość zaspokajania indywidualnych potrzeb inwestycyjnych
Odpowiadając na oczekiwania inwestorów, towarzystwa funduszy inwestycyjnych stworzyły fundusze inwestujące w różnorodne instrumenty. Wybierając poziom ryzyka jaki jesteś w stanie zaakceptować w inwestycjach, czas na jaki decydujesz się powierzyć funduszowi swoje środki, możesz wybrać fundusz o odpowiedniej polityce inwestycyjnej. Im wyższe ryzyko jesteś w stanie przyjąć, tym bardziej agresywny możesz wybrać typ funduszu, mogący dać wysoką stopę zwrotu w krótkim okresie, ale też przynieść spore straty. Jeśli jesteś jednak ostrożny, nastawiony na długoterminową lokatę i niewielki, ale stały zysk, możesz zdecydować się na fundusze bezpieczne.
Możliwość lokowania nawet niewielkich kwot
Większość funduszy inwestycyjnych otartych pozwala na lokowanie nawet niewielkich środków. Minimalna pierwsza wpłata na nabycie jednostek wynosi zazwyczaj 100 PLN, kolejne mogą być już sporo niższe. Przy tak niewielkich środkach przeznaczanych na inwestycje, nie można w zasadzie myśleć o samodzielnym inwestowaniu np. na giełdzie. Poziom cen większości akcji notowanych na giełdzie jest na tyle wysoki, że trudno liczyć na znaczące zakupy. Również pobierane od każdej transakcji prowizje czynią takie inwestycje nieopłacalne. Dzięki funduszom i grupowemu inwestowaniu możesz partycypować w lokatach w wiele instrumentów płacąc jedynie opłatę manipulacyjną i minimalizując koszty zawarcia transakcji. Fundusze coraz częściej odchodzą nawet od pobierania opłaty manipulacyjnej od uczestników, bądź też ogłaszają znaczne jej obniżki.
Żadne przedsięwzięcie nie ma jednak samych zalet. Inwestowanie w fundusze obok pewnego ryzyka inwestycyjnego, które można zminimalizować wybierając bezpieczny fundusz, niesie również za sobą pewne minusy.
Zobacz również: Jakie są rodzaje lokat bankowych?
Wady
Omylność zarządzających
Pomimo posiadanej wiedzy i umiejętności czasami zdarza się, że zarządzający funduszem podejmie niewłaściwą decyzję inwestycyjna.
Największe ryzyko związane jest z inwestowaniem w fundusze akcji (znaczne wahania kursów, zmienność rynku). Szczególnie w przypadku niedostatecznego stopnia dywersyfikacji portfela lub inwestowaniu w spółki jednej branży można zostać narażonym na straty.
Koszty działalności
Tak jak każda osoba prawna, fundusz w trakcie swojej działalności ponosi pewne jej koszty. Należą do nich m.in. opłaty dla towarzystwa funduszy, dystrybutorów jednostek, depozytariusza. Zyski inwestycyjne każdego funduszu obciążone są zatem różnymi zobowiązaniami funduszu, przez co wartość aktywów ulega obniżeniu.
Założenie rejestru jednostek (na którym będą zapisywane zmiany ich posiadania) i ich pierwsze nabycie w funduszu inwestycyjnym otwartym, w większości przypadków, wymaga wizyty z dowodem osobistym w Punkcie Obsługi Klienta domu maklerskiego. Taka wizyta niezbędna jest tylko przy pierwszej wpłacie, późniejsze mogą być dokonywane w okienku bankowym, na poczcie lub przelewem z konta bankowego.
Coraz częściej jednostki uczestnictwa są też dystrybuowane przez fundusze, bez konieczności fizycznego pojawienia się u dystrybutora. Większość zleceń i dyspozycji można załatwiać przez telefon, faksem lub za pośrednictwem internetu. Niezbędny, wymagany prawem, fizyczny obieg dokumentów odbywa się wówczas za pośrednictwem poczty.
Zobacz również serwis: Domowy budżet