Co warto wiedzieć o amerykańskim systemie prawnym?

Natalia Teper
Adwokat amerykański
rozwiń więcej
Prawo większości stanów opiera się na brytyjskiej tradycji prawa zwyczajowego (the common law).
Prawo Stanów Zjednoczonych wywodzi się przede wszystkim z czterech źródeł. Te źródła to prawo konstytucyjne, ustawy prawne, przepisy administracyjne i tak zwane "common law" zaczerpnięte z porządku prawnego Wielkiej Brytanii (czyli prawo zwyczajowe). Konstytucja Stanów Zjednoczonych, która w zasadzie wyznacza zakres prawa federalnego (który nie może być przekroczony) jest najważniejszym źródłem prawa w USA. Tak więc Konstytucja i prawo federalne są najwyższym prawem kraju i mają przewagę nad prawem stanowym lub terytorialnym w razie konfliktu praw.

Prawo stanowe

Stany mogą przyznać swoim obywatelom szersze prawa niż te, przyznawane przez Konstytucję tak długo, jak nie naruszają one federalnych praw konstytucyjnych. W związku z tym na prawo amerykańskie składają się głównie prawa stanowe, różniące się od stanu do stanu. Stany mogą również przekazać uprawnienia prawodawcze do wielu agencji, gmin, miast, powiatów i okręgów specjalnych. Jednak wszystkie konstytucje stanowe, ustawy i przepisy (jak również wszystkie rozporządzenia i przepisy wydane przez samorządy lokalne) podlegają interpretacji sądowej.

Każde z pięćdziesięciu Stanów Amerykańskich jest właściwie samowładne, posiadając własną konstytucję, władze stanowe i sądy stanowe (łącznie ze Stanowym Sądem Najwyższym). Zatrzymują one całkowitą władzę prawodawczą do granic wyznaczonych federalną Konstytucją, prawem federalnym oraz ratyfikowanymi przez Senat umowami międzynarodowymi. Zwykle to Stanowe Sądy Najwyższe są ostatecznym interpretatorem konstytucji oraz praw stanowych. Jednakże istnieje możliwość odwołania się od ich decyzji do najwyższego organu sądowego, Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych (the Supreme Court), w przypadku, gdy dana kwestia dotyczyła materii federalnej.

Zobacz również: Jak zarejestrować w Polsce małżeństwo zawarte za granicą?

Prawo zwyczajowe

Prawo większości stanów opiera się na brytyjskiej tradycji prawa zwyczajowego (the common law). Jednakże w miarę upływu czasu, sądy stanowe oraz ciała ustawodawcze doprowadziły do zmian i modyfikacji tego prawa, tym samym dając początek współczesnemu prawu amerykańskiemu. W rezultacie prawo któregokolwiek stanu może różnić się od prawa w sąsiedzkim stanie. Dlatego jeżeli szukasz porady prawnej, ważne jest aby rozmawiać z prawnikiem posiadającym licencję na uprawianie zawodu prawnego w Twoim stanie.

Uzyskanie porady od prawnika nowojorskiego (New York) może być bezużyteczne lub wręcz szkodliwe jeżeli rozwodzisz się w New Jersey, gdyż mimo bliskości tych dwóch stanów, prawo małżeńskie bardzo się w nich różni.

Co ciekawe, warto zauważyć, że niektóre stany zachodnie, które pierwotnie należały do meksykańskich terytoriów (Arizona, Kalifornia, Nevada, Nowy Meksyk i Texas), odziedziczyły kilka unikalnych rozwiązań z prawa cywilnego, które było w mocy gdy te stany należały do Meksyku. Także w Luizjanie znaczna część prawa pochodzi od francuskiego i hiszpańskiego prawa cywilnego, ponieważ historycznie stan ten był kolonią zarówno francuską, jak i hiszpańską. Portoryko (Puerto Rico), które było kolonią hiszpańską, odziedziczyło zalążki obowiązującego wtedy hiszpańskiego prawa cywilnego. Prawo karne w obu porządkach prawnych, Luizjany i Portoryko zostało jednak uformowane przez wpływ "common law" i supremację federalnej Konstytucji.

W Portoryko w odróżnieniu od innych stanów amerykańskich, jako języka urzędowego i sądowego używa się nie angielskiego, lecz hiszpańskiego.

Zobacz również: Jak zawrzeć związek małżeński za granicą?

Prawo proceduralne i prawo rzeczowe

Podsumowując prawo amerykańskie, można napisać że tak naprawdę dzieli się ono na prawo proceduralne i prawo rzeczowe.

Prawo proceduralne jest podzielone na prawo regulujące postępowania karne i postępowania cywilne (regulując procesy we wszystkich postępowaniach sądowych dotyczących sporów między osobami prywatnymi).

Prawo rzeczowe jest właśnie tym prawem które większość ludzi uważa i zna jako właściwe prawo. Składa się ono z rzeczywistej istoty prawa, czyli definicji które określają legalne prawa i obowiązki, i ustalają co stanowi akt naruszający te prawa i obowiązki.

Chociaż prawo rzeczowe samo z definicji jest ogromne, pięć głównych dziedzin które w istocie stanowią amerykańskie prawo to: prawo konstytucyjne, prawo karne, prawo o zobowiązaniach umownych, prawo cywilne (czyny niedozwolone) i prawo własnościowe. Upraszczając temat, inne dziedziny prawne są kombinacją wymienionych powyżej dziedzin.

Na przykład w prawie rodzinnym, przemoc rodzinna może być czynem karalnym poprzez prawo karne lub cywilne, podział majątku odnosi się do prawa własnościowego, a umowy przedślubne są po prostu umową (kontraktem).

Informacje podane służą jedynie celom informacyjnym i nie stanowią porady prawnej. Zastrzegam że chociaż podjęłam wszelkie starania aby informacje były prawidłowe i pełne, jednak informacje znalezione na stronie internetowej nigdy nie zastąpią rozmowy z radcą prawnym (adwokatem).

Zobacz również serwis: Rozwody

Prawo
Edukacja zdrowotna w szkołach od 1 września 2025 r. Dla kogo? Kto może prowadzić ten przedmiot?
18 lis 2024

Edukacja zdrowotna w szkołach od 1 września 2025 r. Dla kogo? Kto może prowadzić ten przedmiot? Komisje sejmowe we wtorek rozpatrzą informacje nt. przygotowania podstawy programowej i harmonogramu prac.

Obniżenie minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców w 2025 r. Autopoprawka Ministerstwa Zdrowia. Trzy projekty w Sejmie
18 lis 2024

Obniżenie minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców w 2025 r. Autopoprawka Ministerstwa Zdrowia dotycząca podstawy wyliczania oraz opłacania składki zdrowotnej. Trzy projekty w Sejmie

Prawo budowlane do zmiany. Nowe garaże i piwnice muszą być miejscami doraźnego schronienia
18 lis 2024

Konieczne są zmiany w prawie budowlanym. Ponieważ od 2026 roku piwnice i garaże w nowo budowanych obiektach użyteczności publicznej i blokach mieszkalnych będą musiały być tak zaprojektowane, by móc stworzyć w nich miejsca doraźnego schronienia.

Nowe przedmioty w szkole. Edukacja zdrowotna i edukacja obywatelska od roku szkolnego 2025/2026
18 lis 2024

Trwają prace nad projektem rozporządzeniem wprowadzającym do szkół nowe przedmioty: edukację zdrowotną i edukację obywatelską. Projekt trafił do konsultacji społecznych.

QUIZ Szybka 10 z wiedzy ogólnej. Rozruszaj swój mózg
18 lis 2024
Jesienią nie zapominasz o aktywności fizycznej? Świetnie, ale pamiętaj też o gimnastyce umysłu. Szybka 10 pytań z wiedzy ogólnej to doskonałe ćwiczenie na rozruszanie mózgu.
B2B (samozatrudnienie) zamiast umowy o pracę. Wady i zalety. Komu się opłaca taka forma współpracy zarobkowej?
18 lis 2024

Przejście na model współpracy B2B (tzw. samozatrudnienie) to decyzja, która daje większą niezależność i możliwość rozwoju, ale wiąże się również z pewnymi wyzwaniami. Popularność tego rozwiązania wciąż rośnie szczególnie w branżach takich jak IT, consulting czy marketing. Dodatkowo - nie wszystkie firmy oferują dziś zatrudnienie na umowę o pracę. Często to właśnie nowe możliwości zawodowe i wyższe wynagrodzenie na B2B skłaniają do założenia własnej działalności gospodarczej. Jeśli stoisz przed takim wyborem zapoznaj się z korzyściami, jakie daje Ci współpraca w formie B2B, ale także jakie obowiązki Cię czekają jako przedsiębiorcę.

Cena prądu w 2025 roku. Gospodarstwa domowe nadal z gwarantowaną ceną maksymalną 500 zł netto za 1 MWh
18 lis 2024

Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce przedłużenia na 2025 rok obowiązywania mechanizmu ceny maksymalnej za energię elektryczną dla odbiorców energii w gospodarstwach domowych, ustalonej na niższym poziomie niż cena, która wynika z zatwierdzonych taryf dla energii elektrycznej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. 18 listopada 2024 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców (…).

Obowiązek szkolny. Do kiedy? Jakie kary? Ile dni nieusprawiedliwionych? Resort edukacji szykuje zmiany
18 lis 2024

Obowiązek szkolny. Do kiedy? Jakie kary? Ile dni nieusprawiedliwionych? Resort edukacji szykuje zmiany. Kto podlega obowiązkowi szkolnemu? Do kiedy trwa obowiązek szkolny? Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad projektem.

Vouchery Biedronki - reklamy nie wyjaśniają precyzyjnie zasad. Prezes UOKiK stawia zarzuty. Grozi kara do 10% obrotu
18 lis 2024

Na początku 2024 roku, 31 stycznia i 14 lutego, w sklepach Biedronka odbyły się jednodniowe akcje promocyjne – „Specjalna Środa” i „Walentynkowa Środa”. Klienci byli zachęcani do kupienia określonych produktów, za które mieli otrzymać „Zwrot 100% na voucher”. Okazało się jednak, że przedsiębiorca w przekazach reklamowych nie informował jasno o zasadach akcji. Prezes UOKiK postawił spółce Jeronimo Martins Polska zarzut naruszenia zbiorowych interesów konsumentów za co grozi kara do 10 proc. obrotu.

Wysyp mandatów. W tych miejscach kierowcy muszą się mieć na baczności. Inaczej wezwanie
18 lis 2024

System odcinkowego pomiaru prędkości prowadzi do znacznego wzrostu liczby mandatów. Szczególnie dotyczy to nowo wprowadzonych kamer na autostradzie A1, tworzących jeden z najdłuższych takich odcinków w kraju. Kierowcy powinni zachować szczególną ostrożność po przekroczeniu znaku D-51a, gdyż ryzyko otrzymania mandatu jest bardzo wysokie. 

pokaż więcej
Proszę czekać...