Trybunał Stanu zostaje wybrany na pierwszym posiedzeniu Sejmu na okres jego kadencji.
Sędziowie Trybunału Stanu
Trybunał Stanu składa się z przewodniczącego, 2 zastępców przewodniczącego i 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu.
Przewodniczącym Trybunału Stanu jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego.
Wymagania wobec Sędziów Trybunału Stanu:
- posiadanie obywatelstwa polskiego,
- pełnia praw publicznych,
- niekaralność,
- nie zatrudnienie w organach administracji rządowej.
Zastępcy przewodniczącego Trybunału i co najmniej połowa jego członków powinni mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego
Sędziowie Trybunału Stanu są w zakresie sprawowania swojego stanowiska niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji i ustawom. Przysługuje im immunitet i nietykalność osobista. Sędziowie pełnią swoją funkcje honorowo – nie pobierają za swoją pracę wynagrodzenia
Kto ponosi odpowiedzialność
Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą:
- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
- Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów,
- Prezes Narodowego Banku Polskiego,
- Prezes Najwyższej Izby Kontroli,
- członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
- osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem,
- Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.
Odpowiedzialność prze Trybunałem Stanu ponoszą także Marszałek Sejmu i Marszałek senatu, w zakresie w jakim tymczasowo zastępują głowę państwa
Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu ponoszą również posłowie i senatorowie. Posłowie i senatorowie nie mogą prowadzić działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego ani nabywać tego majątku. Za naruszenie zakazów mogą być pociągnięci do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.
Osoby, które ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu odpowiadają za złamanie Konstytucji lub ustaw:
- w związku z zajmowanym stanowiskiem,
- w zakresie swojego urzędowania.
Ważne! Odpowiedzialność dotyczy wyłącznie czynów popełnionych w okresie piastowania urzędu państwowego. |
Kto decyduje o postawieniu przed Trybunałem Stanu
Kto decyduje | Kto ponosi odpowiedzialność | Ważne informacje |
| wniosek w tej sprawie musi podpisać co najmniej 140 członków Zgromadzenia Narodowego, a decyzja o postawieniu Prezydenta przed Trybunałem Stanu zapada, jeśli zagłosuje za nią co najmniej 2/3 członków Zgromadzenia | |
Sejm |
|
|
Senat |
|
|
Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu jest niezależna od winy
Jakie kary od Trybunału
Trybunał Stanu jest sądem pierwszej instancji oraz sądem drugiej instancji.
W postępowaniu przed Trybunałem Stanu stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego
W postępowaniu przed Trybunałem Stanu powództwo cywilne jest niedopuszczalne
W postępowaniu przed Trybunałem Stanu udział obrońcy jest konieczny
Trybunał Stanu wymierza łącznie lub osobno następujące kary
- utratę czynnego i biernego prawa wyborczego w wyborach Prezydenta, w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach organów samorządu terytorialnego,
- zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i w organizacjach społecznych,
- utratę wszystkich albo niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych,
- orzeka pozbawienie mandatu poselskiego,
- utraty zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu,
- za przestępstwa i przestępstwa skarbowe - kary przewidziane w kodeksie karnym i kodeksie skarbowym.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 marca 1982 o Trybunale Stanu (Dz.U. 2002 nr 101 poz. 925, późn. zm)
Art. 198-201 Konstytycja