Prawo do wystąpienia ze skargą konstytucyjną przysługuje każdemu, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone.
Skargę konstytucyjną może dla skarżącego sporządzić wyłącznie adwokat lub radca prawny. We własnej sprawie samodzielnie skargę konstytucyjną może stworzyć:
- sędzia,
- prokurator
- notariusz
- profesor
- doktor habilitowany nauk prawnych.
Jeżeli skarżący, ze względu na sytuację majątkową, nie jest w stanie opłacić kosztów sporządzenia skargi konstytucyjnej przez adwokata lub radcę prawnego, ma prawo zwrócić się do sądu o ustanowienie dla niego adwokata lub radcy prawnego z urzędu.
Skarga konstytucyjna jest wolna od opłaty sądowej.
Zobacz również: Co powinna zawierać skarga konstytucyjna?
Przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie akt normatywny:
- ustawa,
- rozporządzenie,
- zarządzenie.
Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje tylko takie skargi konstytucyjne, które związane są z naruszeniem praw lub wolności określonych w Konstytucji RP.
Trybunał Konstytucyjny może rozpoznawać skargę konstytucyjną wyłącznie wówczas, gdy skarżący wykorzystał już wszystkie, przysługujące środki zaskarżenia lub środki odwoławcze
Skargę konstytucyjną należy złożyć do Trybunału Konstytucyjnego, po wyczerpaniu drogi prawnej w ciągu 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Trybunał Konstytucyjny nie rozpoznaje skarg wniesionych po upływie wymienionego wyżej terminu.
Do skargi konstytucyjnej należy dołączyć
- pełnomocnictwo do sporządzenia skargi konstytucyjnej
- kopię orzeczenia organu władzy publicznej, z którego wydaniem skarżący łączy naruszenie przysługujących mu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym;
- kopię orzeczeń wydanych w związku z wyczerpaniem przez skarżącego przysługujących mu środków odwoławczych lub środków zaskarżenia, łącznie z orzeczeniem wydanym przez organ pierwszej instancji.
Skargę konstytucyjną wraz z załącznikami należy składać w 5 egzemplarzach.
Zobacz również: Trybunał Konstytucyjny
Co powinna zawierać skarga konstytucyjna
Skarga konstytucyjna po pierwsze powinna zawierać informacje ogólne. Zaliczymy do nich:
- miejsce i data sporządzenia skargi konstytucyjnej,
- imię i nazwisko skarżącego, a w przypadku skarżącego nie będącego osobą fizyczną należy podać nazwę, osobę (osoby) upoważnioną do reprezentacji danego podmiotu oraz określenie podstawy reprezentacji,
- adres skarżącego,
- imię i nazwisko pełnomocnika skarżącego,
- adres kancelarii oraz nr wpisu na listę adwokatów lub radców prawnych.
Ponadto skarga konstytucyjna powinna zawierać określenie przedmiotu skargi. Następuje to przez wskazanie zaskarżanego aktu normatywnego. Skrażący musi wskazać dokładnie konkretny przepis aktu. Określenie aktu normatywnego następuje przez podanie nazwy, daty wydania i miejsca publikacji aktu. Co najważniejsze skarga musi wskazywać, jaki przepis Konstytucji został zaskarżony.
Skarga konstytucyjna musi także zawierać swoją podstawę. Wskazać należy orzeczenie organu państwowego, z którym łączy się naruszenie praw lub wolności skarżącego. Ponadto w podstawie skargi konstytucyjnej należy wskazać:
- podmiotowe prawa lub wolności o charakterze konstytucyjnym, których naruszenie skarżący łączy z wydaniem wskazanego orzeczenia, z podaniem przepisów Konstytucji , z których prawa te lub wolności są wywodzone,
- określenie, w jaki sposób orzeczenie narusza konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego,
- fakt, iż skarżący wyczerpał przysługujące mu środki zaskarżenia lub inne środki odwoławcze,
- podać daty doręczenia skarżącemu orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie będącej podstawą skargi konstytucyjnej,
- w przypadku sporządzenia skargi przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu: podanie daty złożenia przez skarżącego wniosku do sądu rejonowego o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej oraz podanie daty doręczenia skarżącemu pisma informującego o tym, który adwokat lub radca prawny został wyznaczony do sporządzenia skargi konstytucyjnej,
- podanie argumentów przemawiających za tym, iż zakwestionowane w skardze konstytucyjnej regulacje prawne stanowiły podstawę wydania orzeczenia.
Skarga konstytucyjna powinna zawierać uzasadnienie. Dokładne określenie na czym, zdaniem skarżącego, polega niezgodność zakwestionowanych regulacji prawnych z będącymi przedmiotem skargi przepisami konstytucyjnymi.