Urząd Prezydenta został wprowadzony do polskiego systemu ustrojowego w wyniku tzw. „reform okrągłostołowych”. Było to nawiązanie do rozwiązań międzywojennych. W historii III RP mieliśmy 4 prezydentów.
Powoływanie rządu
Prezydent spełnia bardzo ważną rolę podczas powoływania i odwoływania rządu. Prezydent desygnuje Prezesa Rady Ministrów a także powołuje Prezesa Rady ministrów wraz z pozostałymi członkami rządu. Prezydent przyjmuje również przysięgę od nowo powołanej Rady Ministrów.
Zmiany w rządzie
Zgodnie z art. 161 Konstytucji RP prezydent na wniosek Prezesa Rady Ministrów dokonuje zmian w składzie Rady Ministrów
Prezes Rady ministrów składa dymisję Rady Ministrów na ręce Prezydenta RP. W określonych przez Konstytucję wypadkach Prezydent może odmówić przyjęcia dymisji Rady Ministrów. Chodzi tu o sytuację, w której premier składa rezygnację ze stanowiska.
Zobacz również: Kto może być Prezydentem RP?
Rada Gabinetowa
Istotnym uprawnieniem Prezydenta jest zwoływanie Rady Gabinetowej. Rada Gabinetowa to nic innego jak posiedzenie Rady Ministrów pod przewodnictwem Prezydenta RP. Tego typu ciało zwołuje się tylko w sprawach szczególnej wagi. Co istotne jest to gremium o charakterze deliberacyjnym. Następuje na nim wymiana poglądów. Rada Gabinetowa nie ma uprawnień Rady Ministrów a co za tym idzie nie może podejmować wiążących decyzji.
Obronność
Szczególe uprawnienia przysługuję Prezydentowi RP w stosunku do sił zbrojnych. Jak bowiem wynika z przepisów ustawy zasadniczej (art. 134) Prezydent jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych. W czasie pokoju jednak Prezydent sprawuje swoje uprawnienia w tym zakresie za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej.
W czasie wojny natomiast Prezydent RP mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych. Nie jest to jednak samodzielna decyzja Prezydenta. Zgodnie z brzmieniem Konstytucji dokonuje on tego na wniosek Prezesa Rady Ministrów.
Innym istotnym uprawnieniem Prezydenta RP związanym z obronnością jest nadawanie stopni wojskowych. Czyni on to jednak wyłącznie na wniosek Ministra Obrony Narodowej.
W sytuacji zagrożenia państwa Prezydent zarządza powszechną lub częściową mobilizację. Odbywa się to jednak na wyłączny wniosek Prezesa Rady Ministrów.
Zobacz również serwis: Wybory prezydenckie
Sprawy zagraniczne
Prezydent RP jako najwyższy reprezentant naszego państwa ma również znaczące uprawnienia w zakresie kształtowania polityki zagranicznej. W tym zakresie jednak musi współdziałać z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem (Ministrem Spraw Zagranicznych).