Monteskiuszowski trójpodział władzy zakłada to aby całość władztwa nie znajdował się w jednych rękach. Uprawnienia władzy zatem należy rozbić i powierzyć różnym organom. Powoduje to, że władze wzajemnie się ograniczają i kontrolują.
Co mówi Konstytucja RP?
Konstytucja RP zakłada, w art. 10, że ustrój Rzeczpospolitej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
Władzę ustawodawczą sprawuje w Polsce Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent RP oraz Rada Ministrów a władzę sądowniczą sądy i trybunały.
Trybunały
Polski system prawny zna tylko dwa trybunały – Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu.
Trybunał Konstytucyjny jest sądem nad prawem, nazywany jest również trzecią izbą parlamentu albo negatywnym ustawodawcą. Nazwy te wynikają z tego, że głównym zadaniem TK jest eliminowanie z systemu prawnego przepisów niezgodnych z Konstytucją RP a także aktów niższego rzędu niezgodnych z aktami wyższego rzędu.
Zobacz również: Trybunał Konstytucyjny
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
- zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
- zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
- zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
- zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
- skargi konstytucyjnej,
- zaistnienia tymczasowej przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP
Trybunał Stanu natomiast istnieje ale nigdy dotychczas nie odegrał znaczącej roli w polskim życiu publicznym. Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu ponoszą najważniejsze osoby w państwie w szczególności: Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów, ministrowie, Prezes NBP, Prezes NIK.
Odpowiedzialność ta dotyczy nieprzestrzegania przepisów Konstytucji oraz ustaw w związku z zajmowanym stanowiskiem.
Wymiar sprawiedliwości
Wymiar sprawiedliwości w Polsce sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy wojskowe i sądy administracyjne.
Sądownictwo powszechne ma w Polsce hierarchiczną strukturę i jest dwuinstancyjne. Na samym dole w hierarchii są sądy rejonowe, nieco wyżej sądy okręgowe a na szczycie sądy apelacyjne.
Zobacz również: Sprawy urzędowe
Sądownictwo administracyjne składa się z wojewódzkich sądów administracyjnych oraz z Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Sądy wojskowe to sądy garnizonowe i okręgowe sądy wojskowe.