REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Granice obrony koniecznej./ fot. Fotolia
Granice obrony koniecznej./ fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Granice obrony koniecznej w polskim ustawodawstwie są bardzo szerokie. Prawo i orzecznictwo opowiadają się wyraźnie po stronie napadniętego. Nawet w przypadkach przekroczenia jej granic, napadnięty może liczyć na złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia.

Obrona konieczna to jedna z instytucji prawa karnego, która została uregulowana w art.25 § 1 Kodeksu karnego. Zgodnie z nim: Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Odnosi się do niej także Kodeks cywilny w art. 423.

REKLAMA

Obrona konieczna polega na legalnym odparciu pewnego niebezpieczeństwa ze strony osób trzecich,  podejmowaniu reakcji nakierowanych na dobra napastnika w celu ochrony dóbr własnych.                    

Znamiona określające sytuację obrony koniecznej

Aby doszło do sytuacji w której będziemy mogli mówić o obronie koniecznej, muszą zostać spełnione następujące znamiona:

  1. zamach- sytuacja zagrożenia dla dobra prawnego, wywołana przez człowieka;
  2. bezpośredniość- dalsza zwłoka zmniejsza szansę na odparcie zamachu. (zamach staje się bezpośredni gdy sprawca z przygotowania do zamachu przechodzi do jego usiłowania);
  3. bezprawność- zamach jest konsekwencją przekroczenia jakiejś normy sankcjonowanej;
  4. zagrożenie musi dotyczyć jakiegokolwiek dobra prawnego.

W postanowieniu z dnia 1 lutego 2006 r. (sygn. Akt  V KK 238/05) Sąd Najwyższy stwierdza, że sytuacja obrony koniecznej obejmuje zarówno odpieranie zamachu w fazie jego realizacji, ale także etap bezpośredniego zagrożenia zamachem.

Zobacz również: Prawo karne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przekroczenie granic obrony koniecznej

REKLAMA

Działanie w ramach obrony koniecznej musi zmierzać do uzyskania przewagi nad napastnikiem. Obrońca powinien zastosować środki współmierne do niebezpieczeństwa zamachu. Można mówić o przekroczeniu granic obrony koniecznej gdy zastosowany środek jest niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 20 czerwca 2007 r., (sygn. Akt II Aka 168/2007) stanowi podstawę prawną dla stwierdzenia, że współmierność podjętych działań do zamachu oznacza, że muszą być one adekwatne do zaatakowanego dobra. Zadanie ciosu nożem złodziejowi, który chce ukraść pusty portfel jest niedopuszczalne. Jednak gdy obrońca ma uzasadnione obawy o własne życie lub zdrowie, przysługuje mu prawo do obrony wszelkimi dostępnymi środkami, nawet kosztem dóbr napastnika.

Druga sytuacja dotyczy przekroczenia granic na odcinku bezpośredniości. Dotyczy to obrony przedwczesnej lub opóźnionej. Przy uwzględnianiu granic obrony koniecznej ważne jest wzięcie pod uwagę wymogu szybkości reakcji na działanie napastnika. Nie mieści się w granicach obrony koniecznej sytuacja, w której obrońca rusza w pogoń za napastnikiem lub gdy atak następuje na jakiś czas po sytuacji zagrożenia. W pierwszym wypadku,  Sąd Najwyższy w wyroku z 2 kwietnia 2009r., (sygn. IV KK 397/08) stwierdza, że atak na uciekającego napastnika jest złamaniem prawa. W drugim, naruszenie przepisów stwierdza Sąd Apelacyjny w wyroku z 18 września 2008r., sygn. Akt II Aka 236/2008.

Zobacz również: Sprawy rodzinne

Odpowiedzialność karna za przekroczenie granic obrony koniecznej

Przekroczenie granic obrony koniecznej może stanowić podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary przez sąd lub nawet do odstąpienia od jej wymierzenia.

Każde przekroczenie granic obrony koniecznej powinno być zbadane przez sąd.  To właśnie ten organ ustala czy w ogóle doszło do przekroczenia granic obrony koniecznej i czy u podstaw tego przekroczenia leżał strach lub wzburzenie usprawiedliwione okolicznościami zamachu. Zgodnie z art. 25 § 3 KK nie karana jest sytuacja, w której przekroczenie granic obrony koniecznej następuje pod wpływem strachu lub usprawiedliwionego wzburzenia okolicznościami zamachu. 

Obrona konieczna w stosunku do cudzych dóbr

Art. 25 § 4 KK określa sytuację ochrony przed zamachem na jakiekolwiek dobra prawne należące do innej osoby. Obrońcy w takiej sytuacji, przyznaje się ochronę prawną przewidzianą dla funkcjonariuszy publicznych, jako że ich działanie zmierza do ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Nie uprawnia to do działania jak np. policjant. W sytuacji gdy zostanie naruszona nietykalność osobista obrońcy, to sprawca będzie odpowiadał jak za naruszenie art. 222 § 1 KK. Przestępstwo to jest zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do lat 3.

Opracowano na podstawie

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 z późn. zm.)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Często chorujesz? Uważaj, bo możesz z tego powodu stracić pracę. Zgodnie z prawem. Sprawdź, w jakich sytuacjach nie możesz czuć się bezpiecznie

Pracownik nieobecny w pracy z powodu choroby ma określone prawa. W szczególności, w czasie nieobecności jest chroniony przed wypowiedzeniem umowy. Jednak jeśli choruje często i dezorganizuje pracę w zakładzie, może stracić pracę.

1000,00 zł na ferie zimowe w 2025 r. dla dzieci urodzonych od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2020 r. Sprawdź, jakie warunki należy spełnić!

Po raz kolejny Fundacja „Szansa dla Gmin” rekrutuje dzieci i młodzież na wypoczynek zimowy. W 2025 r. dofinansowanie wyniesie aż 1000,00 zł dla każdego uczestnika. Kto może uczestniczyć w zimowisku?

Chcesz wykorzystać ze zwolnienia z powodu siły wyższej? Jeśli pracujesz w budżetówce, dobrze się zastanów. Stracisz nie tylko przy wypłacie

Korzystanie ze zwolnienia z powodu siły wyższej to nie tylko kłopot dla pracodawcy. To również strata finansowa dla pracownika. I to nie tylko ta dotycząca wysokości wynagrodzenia. Pociąga to za sobą również dalsze konsekwencje.

Zabrakło urlopu wypoczynkowego na święta? Jest na to jeden sposób – dodatkowe 2 dni wolnego, którego pracodawca nie może odmówić

Pracownicy, którzy nie wykorzystali jeszcze – w ciągu bieżącego roku kalendarzowego – tzw. 2 dni opieki na dziecko – mogą wykorzystać je w okresie świąteczno-noworocznym, tym bardziej – jeżeli nie dysponują już urlopem wypoczynkowym, a pracodawca nie będzie mógł odmówić im udzielenia zwolnienia. Jeżeli tego nie zrobią – niewykorzystane dni wolne przepadną wraz z końcem roku.

REKLAMA

Układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym – czym jest i co można w nim zawrzeć?

Układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest porozumieniem, zaakceptowanym przez sąd, między dłużnikiem a jego wierzycielami co do metod restrukturyzacji przedsiębiorstwa. Metody te zawsze muszą mieścić się w granicach prawa, a w ich ramach mogą zostać dowolnie dobrane.

Rewolucja w EU ETS: Jak Unia planuje osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku?

Unijny system EU ETS, fundament europejskiej polityki klimatycznej, osiągnął imponującą redukcję emisji, ale eksperci biją na alarm: bez radykalnych zmian po 2030 roku system może stracić swoją skuteczność. Włączenie technologii pochłaniania CO2 i utworzenie Europejskiego Centralnego Banku Węglowego to rozwiązania, które mogą zrewolucjonizować walkę z kryzysem klimatycznym i pomóc Europie osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku. Jakie decyzje zapadną w najbliższych latach?

14 lutego świętem państwowym i nowym dniem wolnym od pracy w 2025 r.?

W dniu 18 grudnia br. Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska złożył do laski marszałkowskiej poselski projekt ustawy zakładający wprowadzenie nowego święta państwowego, które przypadałoby na dzień 14 lutego. Czy będzie to również dzień wolny od pracy?

TVN i Polsat będą umieszczone w wykazie podmiotów podlegających ochronie. Rada Ministrów przyjęła projekt rozporządzenia

Cyfrowy Polsat, P4 - operator sieci Play, TVN, T-Mobile i WB Electronics znalazły się na liście podmiotów podlegających ochronie - poinformował premier Donald Tusk. Rada Ministrów przyjęła projekt rozporządzenia.

REKLAMA

1000 zł dofinansowania do ferii zimowych w 2025 r. Można składać wnioski dla dzieci urodzonych od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2020 r.

Wielkimi krokami zbliżają się nie tylko święta, ale i zimowe ferie dzieci i młodzieży. Warto wiedzieć, że rozpoczęła się już rekrutacja na wypoczynek dla dzieci urodzonych od 1stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2020 r., a niektórzy rodzice mają szansę na 1000 złotych dofinansowania.

Specustawa przeliczeniowa dla emerytów i ZUS? Premier podjął decyzję o braku publikacji wyroków Trybunału Konstytucyjnego

To oznacza, że wielka rzesza emerytów nie ma szans na ponowne przeliczenie emerytur na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Wyrok daje realne szanse dla tych osób na podwyżkę emerytur bieżących oraz otrzymanie godziwych kwot z tytułu wyrównania. Niektórzy powyżej 60 000 zł. Rząd zdaje sobie sprawę ze słusznych praw tych osób. Dowodem na to jest szereg odpowiedzi na zapytania poselskie w Sejmie. Więc logicznym jest - po decyzji o niepublikowaniu wyroków TK - oczekiwanie na specustawę, która rozwiąże problem osób poszkodowanych przez przepisy emerytalne za ostatnie około 10-13 lat. I nakaże ZUS dokonanie korzystnych przeliczeń na rzecz poszkodowanych osób.

REKLAMA