Dozór powinien stanowić czynnik ułatwiający skazanemu wykonanie nałożonych na niego obowiązków oraz przestrzeganie porządku prawnego. Dozór powinien zapobiec popełnieniu przez skazanego ponownie przestępstwa. Pełni on też istotną funkcję kontrolną, umożliwiając sądowi stały wgląd w przebieg okresu próby.
Dozór nad sprawcą poddanym próbie powierza się przede wszystkim kuratorowi sądowemu. Sprawowanie dozoru może być powierzone również osobie godnej zaufania (tj. osobie cieszącej się prestiżem i zaufaniem społecznym), a także stowarzyszeniu, organizacji lub instytucji, do których działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
Wykonywanie dozoru regulują przepisy Kodeksu karnego wykonawczego.
Zobacz: Bezpłatna porada prawna
Najszersze uprawnienia w zakresie wykonywania dozoru posiadają kuratorzy sądowi zawodowi, którzy mają kompetencje do składania do sądu najistotniejszych wniosków, w szczególności dotyczących zmiany okresu oraz obowiązków próby, podjęcia postępowania warunkowo umorzonego, zarządzenia wykonania zawieszonej kary lub odwołania warunkowego zwolnienia. Kuratorzy sądowi wykonują swoje obowiązki na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2001 o kuratorach sądowych.
Skazany oddany pod dozór ma obowiązek bezzwłocznego (najpóźniej w ciągu 7 dni od powzięcia wiadomości od oddaniu go pod dozór) zgłoszenia się do kuratora sądowego. W czasie okresu próby jest on zobowiązany stawiać się na wezwania sądu lub kuratora sądowego, udzielać wyjaśnień co do przebiegu dozoru, umożliwić wejście do mieszkania, informować kuratora o zmianie miejsca zatrudnienia, zamieszkania i pobytu. Dla powodzenia w realizacji ustawowych zadań instytucji dozoru ważny jest ścisły, częsty i osobisty kontakt skazanego z kuratorem.
Oddanie skazanego pod dozór jest z reguły fakultatywne i zależy od potrzeb konkretnego przypadku ustalonych przez sąd.
Zobacz serwis: Wyłączenie odpowiedzialności karnej
Dozór jest obowiązkowy wobec:
• młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego,
• wielokrotnego recydywisty specjalnego,
• przestępcy zawodowego działającego w zorganizowanej grupie lub związku mających na celu popełnianie przestępstw,
• sprawcy przestępstwa popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.
Podstawa prawna: Art. 73 Kodeksu karnego.