Istota warunkowego przedterminowego zwolnienia polega na tym, że sprawca przestępstwa, który już odbył część kary pozbawienia wolności, zostaje zwolniony z odbycia reszty kary, jeżeli dochowa określonych warunków. Warunkowe przedterminowe zwolnienie jest zatem rezygnacją z wykonania części (reszty) kary pozbawienia wolności i poddaniem sprawcy próbie.
Stanowi przedłużenie procesu resocjalizacji w zmienionych warunkach, co ma na celu przystosowanie sprawcy do życia na wolności przy pomocy kuratora oraz nałożonych na sprawcę obowiązków.
Warunkowe przedterminowe zwolnienie daje skazanemu szansę, że jeżeli będzie w czasie próby przestrzegał porządku prawnego oraz ustalonych przez sąd wymogów, nie będzie musiał odbywać reszty kary pozbawienia wolności.
Zobacz: Forum prawne
Warunkowe przedterminowe zwolnienie dotyczy tylko orzeczonej za przestępstwo kary pozbawienia wolności a nie kary zastępczej (nieuiszczona grzywna zamieniona na karę pozbawienia wolności).
U podstaw warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności leży, analogicznie jak przy warunkowym zawieszeniu, pozytywna prognoza kryminologiczna. Sąd może warunkowo zwolnić skazanego, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, okoliczności jego popełnienia oraz zachowanie po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, iż skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.
Pozytywna prognoza wiążę się ze zmianami w postawie sprawcy, opartymi przede wszystkim na ocenie jego zachowania w czasie odbywania kary.
Zobacz serwis: Sprawy karne
Sąd może jednak w wyroku skazującym ustalić surowsze warunki do skorzystania z warunkowego zwolnienia od określonych w art. 78 kodeksu karnego przesłanek formalnych, co oznacza wyznaczenie dłuższych okresów niż wskazane w tym przepisie, po których skazany może się ubiegać o warunkowe zwolnienie. Mogą o tym decydować obciążające okoliczności i sposób popełnienia przestępstwa, a także wzgląd na społeczne oddziaływanie kary.
Podstawa prawna: Art. 76 Kodeksu karnego.