Szacunek do symboli narodowych nie jest jedynie oznaką grzeczności i dobrego wychowania ale także prawem i obowiązkiem każdego obywatela RP oraz wszystkich organów państwowych, instytucji i organizacji. Symbole narodowe RP to flaga, godło i hymn. Polskie prawo przewiduje szczególną ochronę prawną symboli narodowych m.in. w kodeksie karnym czy też w kodeksie wykroczeń.
Flaga RP
Flaga RP składa się z dwóch poziomo ułożonych, równoległych pasów, z których górny jest koloru białego, a dolny koloru czerwonego. Polskie barwy narodowe wywodzą się z godła państwowego, czyli herbu Orzeł Biały. Biel pochodzi od orła natomiast czerwień od pola tarczy herbowej. Przez wieki barwy te używane były na chorągwiach wojskowych i jasno wskazywały na przynależność państwowa. W czasie drugiej wojny światowej kolory biało-czerwone były symbolem oporu, bohaterstwa narodu i woli zwycięstwa. Polskie barwy narodowe po raz pierwszy zostały uregulowane w uchwale Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831 r., jednakże historia flagi sięga aż dynastii Piastów.
Godło RP
Godłem RP est wizerunek orła białego ze złotą koroną na głowie zwróconej w prawo, z rozwiniętymi skrzydłami, z dziobem i szponami złotymi, umieszczony w czerwonym polu tarczy. Historia Godła wywodzi się z legendy o Lechu, założycielu państwa Polan.
Otóż jedna z wersji legendy głosi, że Lech podczas pobytu w okolicach Poznania ujrzał na drzewie gniazdo, w którym znajdował się orzeł wraz z trzema pisklętami. W pewnym momencie orzeł rozpostarł skrzydła na tle czerwonego nieba od zachodzącego słońca, co zachwyciło Lecha, który postanowił się osiedlić w tym miejscu. Na pamiątkę tego wydarzenia Lech nazwał założoną osadę Gniezdnem – obecnie jest to Gniezno.
Hymn RP
Hymnem RP jest ,,Mazurek Dąbrowskiego’’ (Pieśń Legionów Polskich we Włoszech) autorstwa Józefa Wybickiego. Powstanie hymnu jest związane z końcem XVIII w. kiedy to we Włoszech zostały utworzone Legiony Polskie pod dowództwem generała Jana Henryka Dąbrowskiego. W 1797 r. Józef Wybicki napisał słowa „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech”, które dość szybko znalazły uznanie nie tylko wśród żołnierzy, ale także wśród ówczesnych Polaków, którzy poznali je dzięki emisariuszom. Od 26 lutego 1927 r. Mazurek Dąbrowskiego jest oficjalnym hymnem RP.
Co grozi za znieważenie symboli narodowych?
Zgodnie z art. 49 Kodeksu wykroczeń osoba, która narusza przepisy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze aresztu (od 5 do 30 dni) albo grzywny (od 20 do 5000 zł). Naruszanie przepisów może polegać np. na niezachowaniu określonych warunków wykonywania i używania symboli. Naruszenie przepisów o symbolach jest wykroczeniem, a więc jest obarczone mniejszą szkodliwością społeczną czynu niż znieważenie.
Karalność za znieważenie symboli narodowych ustanawia art. 137 Kodeksu karnego, zgodnie z którym każdy, kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwowy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Takiej samej karze podlega osoba, która na terytorium RP znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwa obcego, wystawione publicznie przez przedstawicielstwo tego państwa lub na zarządzenie polskiego organu władzy.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 618)
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 2204 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 441)