Inicjatywa w postaci nowelizacji k.k. pod kątem sytuacji stosowania przez funkcjonariuszy publicznych tortur powstała w wyniku wydarzeń, które miały miejsce we Wrocławiu w maju 2016 r. Chodzi tu o sprawę Igora Stachowiaka, który w dniu 15 maja 2016 r. został zatrzymany przez funkcjonariuszy na wrocławskim rynku i na skutek brutalnego przesłuchania tego samego dnia zmarł.
Z ujawnionego w mediach nagrania wynika, że Igor Stachowiak będąc skutym kajdankami leżał na podłodze w łazience komisariatu gdzie został wielokrotnie rażony paralizatorem przez funkcjonariuszy policji, co w efekcie doprowadziło do jego śmierci.
Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar stwierdził, że zachowanie funkcjonariuszy, którzy doprowadzili do śmierci Stachowiaka powinno być postrzegane jako rażące naruszenie praw obywatelskich. RPO uznał też, że funkcjonariusze w trakcie zatrzymania stosowali wobec zatrzymanego tortury, w rozumieniu Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur.
Jak jest?
W chwili obecnej kwestie związane ze stosowaniem bezprawnej przemocy wobec obywatela reguluje art. 246 § 1 k.k., który brzmi następująco:
Funkcjonariusz publiczny lub ten, który działając na jego polecenie w celu uzyskania określonych zeznań, wyjaśnień, informacji lub oświadczenia stosuje przemoc, groźbę bezprawną lub w inny sposób znęca się fizycznie lub psychicznie nad inną osobą, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Zobacz również: Oskarżony - podejrzany
Zgodnie z art. 247 § 1 k.k. ten kto znęca się psychiczne nad osobą prawnie pozbawioną wolności, podlega karze o 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Jeżeli sprawca działałby ze szczególnym okrucieństwem, może zostać skazany na kare pozbawienia wolności od roku do 10 lat.
W przypadku gdy funkcjonariusz publiczny dopuszcza się popełnienia czynu z art. 247, wbrew obowiązkowi, podlega karze określonej w tym przepisie.
Jak będzie?
Projektodawca wskazuje, że obecna regulacja nie obejmuje wszystkich elementów definicji tortur z w/w konwencji, co oznacza akceptacje prawną dla niektórych bezprawnych zachowań. Właśnie z tego powodu proponuje się zmiany.
Po pierwsze, nowelizacja zakłada zmianę brzmienia art. 246 § 1 na następujące:
Funkcjonariusz publiczny lub ten, który działając na jego polecenie, dopuszcza się stosowania tortur poprzez używanie przemocy, groźby bezprawnej lub w inny sposób znęcając się fizycznie lub psychicznie nad inną osobą, w celu uzyskania określonych zeznań, wyjaśnień, informacji lub oświadczenia podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
W § 1 doprecyzowano więc w pełni na czym mogą polegać tortury, co pozwala na rozszerzenie stosowania tego przepisu.
Po drugie, do art. 246 zostaną dodane § 2, 3 i 4.
Zgodnie z §2 nowego art. 246, jeżeli funkcjonariusz publiczny lub osoba działająca na jego polecenie stosuje tortury poprzez znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad inną osobą, w celu ukarania jej za czyn popełniony przez nią lub osobę trzecią albo o którego dokonanie jest ona podejrzana, a także w celu zastraszenia lub wywarcia nacisku na nią lub trzecią osobę albo w jakimkolwiek innym celu wynikającym z wszelkiej formy dyskryminacji, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 8.
W art. 246 § 3 zaproponowano aby sprawca czynu określonego w § 1 i 2 działający ze szczególnym okrucieństwem, podlegał karze pozbawienia wolności od roku do 12 lat (wcześniej było do 10 lat.)
W § 4 nowelizowanego artykułu, znajdzie się przepis mówiący o tym, że funkcjonariusz publiczny, który wbrew obowiązkowi dopuści się popełnienia czynu określonego w § 1, 2 lub 3, podlegać będzie karze określonej w tych przepisach.
Nowy art. 246 § 4 jest ważną nowością, ponieważ jak wskazano w uzasadnieniu do projektu: w obowiązującym kodeksie karnym, brak jest przepisu, który stanowi o tym, że karze podlega także ten funkcjonariusz publiczny, który wbrew obowiązkowi dopuszcza do popełniania czynu znęcania się fizycznego i psychicznego mającego na celu tzw. „wymuszenie zeznania, wyjaśnień i informacji” przez innych funkcjonariuszy publicznych. Nowy § 4 to zmienia.
Skutkiem nowelizacji art. 246 k.k. jest uchylenie art. 247 § 3,
Opracowano na podstawie:
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny