Artykuł ten ustala warunki pod jakim wykonywane są kary oraz środki karne. Już na podstawie tego artykułu należy zapoznać się z podziałem na kary oraz na środki karne, ponieważ znacznie się od siebie różnią. Kary wymienione są w art. 32 Kodeksu karnego (zobacz) o czym mowa tutaj, zaś środki karne wymienione są w art. 39 Kodeksu karnego (zobacz) i szczegółowo można zapoznać się z nimi tutaj.
Pojęcie humanitaryzmu należy rozumieć bardzo szeroko. Stanowi ona jedną z naczelnych zasad wykonywania kar i z tego też względu umieszczona jest już w początkowych artykułach Kodeksu karnego. Nie tylko kodeks karny odwołuje się do humanitarnego traktowania człowieka. Robi to przede wszystkim Konstytucja. W art. 30 stanowi iż, godność człowieka jest przyrodzona, niezbywalna i jej ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Kolejne artykuły Konstytucji również zabezpieczają godne traktowanie i poszanowanie człowieka.
Art. 38, stanowi, że Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia, a art. 40 odwołuje się już bezpośrednio do wykonywania kar. Stanowi, że nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych.
Wszystko to ma zapewnić bezpieczeństwo oraz należyte traktowanie osób, którym orzeczono kary bądź środki karne.
Zobacz serwis: Kary i środki karne
O ile w naszym systemie prawnym praktyki stosowania kar cielesnych odeszły wraz ze zmierzchem średniowiecza, o tyle w innych krajach np. arabskich takie praktyki stosowane są do dziś a publicznie wymierzona kara chłosty nikogo nie dziwi.
W Polsce kara śmierci została zniesiona wraz z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu karnego, która miała miejsce w 1997, chociaż praktycznie tej kary nie wykonywano już długi okres wstecz. Ostatnia wykonana kara śmierci za gwałt i zabójstwo została wykonana 1988 r. w Krakowie.
Zasada humanitaryzmu, która została umieszczona w Kodeksie karnym odnosi również do sądów, które je orzekają. Sama zasada ma gwarantować godne wykonywanie orzeczonych kar, bez obaw ze strony osób skazanych o ich godność czy poszanowanie przysługujących im praw.
Na uwagę zasługuje również systematyka kodeksowa wymienionych kar oraz środków karnych. Ułożone są od tych najłagodniejszych do najsurowszych, tak aby orzeczona kara nie była zbyt surowa dla sprawcy. Sugeruje to sposób orzekania takich kar i środków karnych dla sądu, od możliwie najniższej kary do najwyższej. W doktrynie wyrażony jest prymat kar wolnościowych w stosunku do sprawców, którzy dokonali czynów „mniejszej wagi” a więc zagrożonych karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat.
Zobacz również: Darmowe porady prawne
Podstawa prawna: Art. 3 Kodeksu karnego