Omawiany przepis art. 34 Kodeksu karnego jest przepisem uszczegóławiającym dyspozycję przepisu art. 32 Kodeksu karnego, który enumeratywnie wymienia kary za przestępstwa, w ten sposób, że określa długość trwania kary ograniczenia wolności (§ 1) oraz obowiązki, które wiążą się z odbywaniem tej kary (§ 2).
Kara ograniczenia wolności jest drugą karą wymienioną po karze grzywny w katalogu kar. Ogólna dyrektywa dotycząca karania stanowi o pierwszeństwie kar nieizolacyjnych nad karami izolacyjnymi. Kara ograniczenia wolności jest drugą (po karze grzywny) karą nieizolacyjną. Jej nieizolacyjny charakter przejawia się tym, że skazany odbywając karę ograniczenia wolności nie jest osadzony w zakładzie karnym, ale przebywa na wolności.
Zobacz serwis: Kary i środki karne
Skazany w czasie odbywania kary ograniczenia wolności przebywa zatem na wolności, może wykonywać swoją pracę i inne zajęcia, choć ma pewne obowiązki. Zaletą tej kary jest nie tylko niski koszt jej egzekwowania (nie potrzeba angażować systemu penitencjarnego), ale również fakt, że sprawca nie jest izolowany od środowiska, przebywa w nim i może wykonywać pracę oraz to, że nie ma później problemów z jego przystosowaniem się do normalnego życia (np. uzyskanie pracy).
Jeżeli kara ograniczenia wolności przewidziana jest za popełnienie określonego przestępstwa może ona trwać co do zasady najkrócej miesiąc, najdłużej zaś – 12 miesięcy (§ 1). Wyjątkiem jest przykładowo sytuacja, kiedy doszło do nadzwyczajnego obostrzenia kary (np. sprawca popełnił kolejne przestępstwo w warunkach recydywy). Wtedy maksymalny czas trwania kary ograniczenia wolności wynosi 18 miesięcy.
Kara ograniczenia wolności wymierzana może być tylko w miesiącach. Oznacza to, że sprawca może być skazany na np. 2, czy 4 miesiące ograniczenia wolności, a nie może być skazany na np. 2 tygodnie, ½ miesiąca, 3 miesiące i 20 dni kary ograniczenia wolności.
Zobacz serwis: Sprawy karne
Przepis art. 34 § 2 Kodeksu karnego określa warunki odbywania kary ograniczenia wolności przez skazanego. Osoba skazana na taką karę jest zobowiązana do każdorazowego uzyskania zgody od właściwego sądu w razie zmiany stałego miejsca pobytu, jest obowiązana do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne oraz ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.
Istota odbywania kary ograniczenia wolności polega m.in. na odgórnym zakazie zmieniania stałego pobytu przez odbywającego karę. Zakaz ten może być cofnięty w przypadku, gdy sprawca uzyska na to zgodę. Niemniej jednak, ograniczenie miejsca przebywania do wyznaczonego rejonu i ewentualna jego zmiana dopiero po uzyskaniu zgody sądu (trzeba uzasadnić wniosek o zmianę miejsca powołując się na istotne powody i okoliczności np. na zmianę pracy, warunki rodzinne, zmianę miejsca zamieszkania) stanowi dolegliwość.
Obowiązek wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne – jako drugi element istoty kary ograniczenia wolności (art. 34 § 2 pkt 2 Kodeksu karnego) – określa szczegółowa dyspozycja przepisu art. 35 Kodeksu karnego.
Zobacz: Bezpłatne porady prawne
Podstawa prawna: Art. 34 Kodeksu karnego