Środek karny wskazany w analizowanym przepisie ma spełniać funkcje zapobiegawczą oraz represyjną. Jego cechą główną jest wyrażony zakaz dokonywania trzech rodzaju czynności:
• zajmowania określonego stanowiska (rozumianego jako pozycja w hierarchii służbowej, zawodowej, godność, funkcja, posada)
• zajmowania określonego zawodu (w powszechnym rozumieniu znaczenia tego pojęcia)
• zakaz prowadzenia działalności gospodarczej
Istnieją trzy zasadnicze przesłanki orzeczenia zakazu zajmowania określonego stanowiska lub wykonywania danego zawodu:
1. nadużycie stanowiska albo wykonywanego zawodu do popełnienia przestępstwa (np. fałszowanie dokumentów przez urzędnika albo nielegalne wpływanie na wynik zawodów przez przez sędziego - tzw.„ustawianie meczu”)
2. okazanie że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem (np. gdy urzędnik skazany za łapówkarstwo ma pełnić funkcję związaną z przyjmowaniem klientów, załatwianiem danych spraw, albo gdy oszust finansowy ma pełnić funkcję finansisty w firmie)
3. skazanie za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego (np. skazanie lekarza pediatry za pedofilię).
Zobacz serwis: Wyłączenie odpowiedzialności karnej
Wskazane przesłanki mogą występować oddzielnie (samodzielnie) albo łącznie.
Orzeczenie wskazanych zakazów jest dla sądu fakultatywne, czas ich trwania to odpowiednio od roku do 10 lat (pkt. 1 i 2) oraz od roku do 15 lat w przypadku skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego, z tym że jeżeli sprawca był skazany na karę pozbawienia wolności to sąd może orzec stosowanie takiego zakazu nawet na zawsze.
Ważnym wyjątkiem od powyżej opisanych reguł jest sytuacja gdy ktoś ponownie popełni przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego. Wówczas sąd ma obowiązek orzec zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi na zawsze.
Zobacz: Bezpłatne porady prawne
Podstawa prawna: Art. 41 Kodeksu karnego