REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Postaci sprawstwa (art. 18)

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Pomocnictwa można dokonać przez działanie jak i zaniechanie.
Pomocnictwa można dokonać przez działanie jak i zaniechanie.

REKLAMA

REKLAMA

Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego.

Polskie prawo karne obok etapów (faz) popełniania przestępstw (przygotowanie, usiłowanie, dokonanie) dokonuje również analizy przestępstw pod kątem osób je popełniających i ich roli w popełnieniu przestępstwa. Z tej perspektywy wyróżnia się następujące formy sprawstwa czynu (tzw. formy zjawiskowe czynu):

REKLAMA

1) sprawstwo
2) podżeganie
3) pomocnictwo

Ad.1 Sprawstwo może być popełnione w czterech postaciach tj. jako:

  • tzw. sprawstwo pojedyncze, czyli sytuacja w której sprawca działa sam (np. jeden złodziej dokonujący kradzieży)
  • tzw. współsprawstwo, czyli sytuacja w której jest kilku sprawców współpracujących ze sobą (mających porozumienie) np. grupa osiłków dokonująca wymuszeń haraczy

Należy podkreślić, że każdy z współsprawców ponosi odpowiedzialność za całość czynu, tak jakby go sam wykonał, nawet jeśli wykonywał jedynie część czynności (np. za rozbój odpowiada dwóch sprawców nawet gdy układ jest taki, że jedna osoba grozi nożem ofierze, a druga tylko jej wyjmuje rzeczy z kieszeni). Oznacza to, że są możliwe sytuacje, w których dane osoby wykonają tylko kilka czynności spośród wielu, a odpowiadać będą jako współsprawcy czynu.

Zobacz serwis: Sprawy karne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kryterium rozróżnienia współsprawstwa od pomocnictwa opiera się na tym, iż pomocnik jedynie sprzyja dokonaniu czynu (ułatwia go), zaś współsprawca ma tak ważną rolę, że bez niego czyn nie zostałby popełniony w tej formie w danym miejscu i czasie. (np. gdy jeden mężczyzna uwodząc kobietę w klubie dosypuje jej narkotyków do drinka, a drugi kobietę tę wyprowadza z lokalu w celu gwałtu lub kradzieży)

  • sprawstwo kierownicze, czyli sytuacja w której jest osoba kierująca danym czynem, zarządzająca jego przebiegiem, realnie nim sterująca nim, nawet jeśli sama nie dokonuje żadnej czynności lub jest w pewnej odległości od miejsca zdarzenia. Możną tę osobę określić jako „mózg działań”. Przykładem takiego działania może być wydawania poleceń przez komórkę, albo krótkofalówkę.
  • sprawstwo polecające tj. sytuację w której jest osoba wydająca polecenie oraz je wykonująca, ale stosunek istniejący między nimi opiera się na wykorzystaniu istniejącej zależności „wykonawcy” od wydającego polecenia (np. zależności służbowej, zależności narkomana od dealera) i w przeciwieństwie do sprawstwa kierowniczego osoba wydająca polecenia nie ma bezpośredniej kontroli nad przebiegiem i wykonaniem zleconego zadania przez

REKLAMA

Ad. 2. Podżegaczem jest osoba, która z zamiarem bezpośrednim namawia inną osobę do popełnienia określonego i konkretnego przestępstwa, chcąc aby je ona popełniła np. kolega mający w tym interes namawiający kolegę z pracy do sfałszowania jego dokumentów osobowych podżega go do dokonania czynu określonego w art. 170 p. 1 Kodeksu karnego

Podżeganie to samodzielna forma odpowiedzialności karnej. Podżegacz ponosi odpowiedzialność już tylko za samo udowodnienie, iż wywołał on zamiar podjęcia się danego zachowania u osoby podżeganej. Jego odpowiedzialność nie jest w żadnym stopniu zależna od tego, czy osoba podżegana podjęła się dalszych czynności. (np. kolega który podżega kolegę do pobicia żony ponosi odpowiedzialność za sam ten fakt, natomiast nie umniejsza jego odpowiedzialności nawet fakt, że wchodzący do domu z zamiarem pobicia żony kolega ostatecznie rezygnuje z tego np. ograniczając się jedynie do krzyku)

Wskazana czynność podżegania może być dokonana na wiele sposobów, nie tylko werbalnie (np. może być za pomocą pisma, sms, za pomocą gestu np. zawołania ręką do wynoszenia towaru ze sklepu gdzie było włamanie).

Zobacz serwis: Prawo karne

Podżegacz ponosi odpowiedzialność taką samą jak sprawca czynu tj. grozi mu kara przewidziana za przestępstwo do którego podżegał.

REKLAMA

Ad 3 Pomocnikiem jest osoba, która z zamiarem bezpośrednim aby inna osoba dokonała czynu zabronionego swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie. Wskazuje się, iż może to nastąpić między innymi przez takie czynności jak dostarczenie narzędzi lub środków przewozu, udzielenie rady lub informacji.

Pomocnictwa można dokonać przez działanie (np. przez dostarczenie broni, albo zapasowych kluczy do magazynu dla złodzieja) albo przez zaniechanie (np. strażnik nie zamykający na noc magazynu), z tym że pomocnictwa przez zaniechanie można dokonać tylko w sytuacji gdy na kimś ciąży szczególny prawny obowiązek zapobieżenia danemu skutkowi (np. właśnie na strażniku do pilnowania mienia)

Odpowiedzialność za pomocnictwo do dokonania czynu zabronionego jest odpowiedzialnością samoistną tj. nie jest uzależniona od tego czy osoba której udzielana jest pomoc zrealizuje swój czyn. Innymi słowy pomocnik odpowiada za samo zachowanie będące ułatwieniem do popełnienia przestępstwa dla określonej osoby w określonej sytuacji (bo można je popełnić tylko z zamiarem bezpośrednim) np. pracownik który wykradnie dla kolegi kody wyłączające alarm w banku odpowiada za sam ten fakt, niezależnie od tego czy ów kolega w ogóle podejmie się napadu na ten bank.

Pomocnik ponosi odpowiedzialność taką samą jak sprawca czynu tj. grozi mu kara przewidziana za przestępstwo w którego popełnieniu chciał pomóc.

Zobacz również: Porady prawne

Podstawa prawna: Art. 18 Kodeksu karnego

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS kolejny raz niekorzystnie przelicza. 264,20 zamiast 247,7 miesięcy daje niższą emeryturę

W artykule przykład ponownego przeliczenia emerytury. Raz przy pomocy wskaźnika 247,7 miesięcy średniego dalszego życia (dobre dla emeryta), a potem przy pomocy 264,20 miesięcy (złe - obniża emeryturę).

Ustawa incydentalna do kosza. Jest weto prezydenta Andrzeja Dudy

Ustawa incydentalna zawetowana przez prezydenta Andrzeja Dudę - przekazała dzisiaj szefowa KPRP Małgorzata Paprocka. Teraz ustawa wróci z powrotem do Sejmu. Wniosek prezydenta można odrzucić większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Czy tak się stanie?

Rzecznik Praw Pacjenta będzie ścigał praktyki pseudomedyczne. Kary do 1 mln zł

W dniu 10 marca 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego. Celem tej nowelizacji ma być m.in. zwiększenie uprawnień Rzecznika Praw Pacjenta, zmiana przepisów w zakresie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów a także określenia w przepisach ustawy praktyk pseudomedycznych i wdrożenie postępowania w sprawie takich praktyk. Projekt nowelizacji powstaje w Ministerstwie Zdrowia i ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu w II kwartale 2025 r.

Wyrok TK. Przeliczenie emerytur z kluczową datą. Sędziowie z warunkami dla 1000 zł do emerytury i 64 000 zł wyrównania [Przykład]

Graniczną datą jest 1 stycznia 2013 r. Jeżeli byłeś na wcześniejszej emeryturze przed 2013 r., to masz szansę na ponowne przeliczenia związane z emeryturą (przez ZUS, o ile nakaże to sąd okręgowy i apelacyjny). Jeżeli na wcześniejszą emeryturę trafiłeś np. 2 stycznia 2013 r., to nie masz na to szans. Powyższe dotyczy emerytów, którzy swoje prawa do podwyżki emerytury wywodzą z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. sygn. SK 140/20. W artykule list naszego czytelnika, który na wcześniejszą emeryturę przeszedł od 1 listopada 2013 r. Nie może więc skorzystać z korzystnego przeliczenia emerytury na podstawie tego wyroku.

REKLAMA

Rewolucja kaucyjna w Polsce! Zapłacisz więcej, ale odzyskasz bez paragonu

Nowy system kaucyjny zmieni sposób, w jaki kupujesz napoje! Plastikowe butelki, puszki i szkło – sprawdź, które opakowania będą objęte kaucją i jak łatwo odzyskać swoje pieniądze. To nie tylko oszczędność, ale i krok w stronę ekologii!

Zasiłek stały wstecz. Kiedy MOPS wypłaca wyrównanie?

Czy po uzyskaniu wymaganego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności gmina przyzna zasiłek stały wstecz? Kiedy najlepiej złożyć wniosek? Jakie są kryteria w 2025 roku? Odpowiadamy!

Przewoźnicy, bądźcie czujni! Nowe przepisy 2025 zmieniają zasady gry w transporcie

Rok 2025 przynosi rewolucję w przepisach transportowych! Zmiany w opłatach drogowych, nowe regulacje SENT, wyższe podatki i obowiązki związane z importem do Wielkiej Brytanii – to tylko wierzchołek góry lodowej. Przewoźnicy muszą być gotowi na te wyzwania. Sprawdź, jak dostosować firmę do tych wszystkich zmian i uniknąć pułapek!

Twój scoring może spadać, zanim dostaniesz kredyt! UOKiK bierze banki pod lupę

Składasz wnioski kredytowe w kilku bankach, by znaleźć najlepszą ofertę? Uważaj! Każde zapytanie może obniżyć Twój scoring w BIK – nawet jeśli nie dostaniesz kredytu. UOKiK sprawdza, czy banki nie wykorzystują tego mechanizmu do ograniczania konkurencji. Czy Twoje szanse na lepszy kredyt są celowo blokowane? Dowiedz się więcej!

REKLAMA

Powrót do Ukrainy po wojnie planuje coraz mniej Ukraińców. Kiedy opuszczą Polskę? [Badanie]

Z badania „Plany obywateli Ukrainy w przypadku zakończeniu wojny” wynika, że tylko co szósty Ukrainiec wróci do kraju po wojnie. Jeśli dojdzie do zakończenia wojny, nie będą długo czekali z wyjazdem z Polski. Dla porównania w 2022 r. powrót deklarował co drugi obywatel Ukrainy.

Świadczenie 500 plus dla małżeństw z długim stażem. W kierunku projektu, jest decyzja

Świadczenie 500 plus dla małżeństw jest coraz bliżej rzeczywistej realizacji. Senacka Komisja Petycji na ostatnim swoim posiedzeniu jednogłośnie podjęła decyzję o kontynuowaniu prac nad wprowadzeniem tego nowego świadczenia. Poprosiła Biuro Legislacyjne o przygotowanie projektu ustawy w tej sprawie.

REKLAMA