Kodeks karny

Obrona konieczna i stan wyższej konieczności to tzw. kontratypy, czyli okoliczności wyłączające bezprawność czynu zabronionego. Ustawodawca określił pewne granice tych kontratypów, w których działanie jest legalne. Ich przekroczenie stanowi naruszenie prawa, jednak konsekwencje mogą być różne.

Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą związana jest z zakresem obowiązywania Kodeksu karnego. Ten zakres związany jest z rodzajem czynu, narodowością przestępcy, karalnością w miejscu popełnienia przestępstwa. Zostało to wyrażone w kilku zasadach opisanych w Kodeksie karnym.

Nieletniość stanowi jedną z okoliczności wyłączających winę. Sprawca w trakcie popełnienia czynu zabronionego powinien być na tyle dojrzały by móc rozpoznać społeczne znaczenie swojego czynu. Polskie prawo przyjęło, że ukończenie 17 roku życia stanowi moment osiągnięcia dojrzałości, która pozwoli na odpowiadanie za popełnienie czynu zabronionego.

Granice obrony koniecznej w polskim ustawodawstwie są bardzo szerokie. Prawo i orzecznictwo opowiadają się wyraźnie po stronie napadniętego. Nawet w przypadkach przekroczenia jej granic, napadnięty może liczyć na złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia.

Art. 182a kodeksu karnego wykonawczego został dodany przez ustawę z 20 marca 2015 roku i obowiązuje od 15 maja 2015 roku. Umożliwia on zamianę orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów na zakaz prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową.

1 lipca 2015r. weszła w życie istotna nowelizacja przepisów kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego. Nowe przepisy od kary pozbawienia wolności preferują kary wolnościowe. Na tej podstawie, od lipca, sądy mają orzekać przede wszystkim grzywnę i karę ograniczenia wolności, dopiero w dalszej kolejności, kary pozbawienia wolności.

Stypizowanie przestępstwa aborcji oraz przestępstwa przerwania lub doprowadzenia kobiety ciężarnej do przerwania ciąży ma na celu ochronę życia i zdrowia kobiety ciężarnej a także nierozłącznie z tym związanego życia dziecka poczętego. Przedmiotem ochrony jest również prawo kobiety ciężarnej do tego dziecka.

Artykuł 191a kodeksu karnego wprowadza dwa typy przestępstw – przestępstwo umyślnego utrwalania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, dokonane poprzez użycie w tym celu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu oraz przestępstwo umyślnego rozpowszechniania wizerunku osoby o wyżej wymienionych cechach bez jej zgody. Oba przestępstwa zagrożone są karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Zniesławienie jest przestępstwem, którego przedmiotem jest naruszenie czci i godności człowieka. Ustawodawca mając na uwadze znaczenie tych wartości uregulował kwestię pomówienia nie tylko w kodeksie cywilnym jako naruszenie dobra osobistego, ale również w kodeksie karnym.

Ustawowe terminy zatarcia skazania zostały wskazane bezpośrednio w kodeksie karnym. Jednak zatarcie skazania nie zawsze następuje wraz z upływem terminów określonych kodeksem karnym. Co w sytuacji, gdy w okresie próby sprawca popełni nowe przestępstwo?

Decyzje podejmowane przez menadżerów rodzą pewnego rodzaju ryzyko gospodarcze, którego poziom uzależniony jest od ich wagi. Ale czy każda decyzja od razu może rodzić gospodarczą odpowiedzialność karną?

Zaświadczenie o niekaralności to coraz częściej wymagany dokument. Proszą o niego pracodawcy, jego okazanie jest obowiązkowe dla nauczycieli czy wychowawców kolonijnych. Nasuwa się zatem pytanie: skąd wziąć zaświadczenie o niekaralności?

Karalność bezskutecznego podżegania do pomocnictwa w popełnieniu czynu zabronionego stanowiła przedmiot prac Trybunału Konstytucyjnego w dniu 17 lipca 2014 r. W wyroku o sygnaturze SK 35/12 TK stwierdził, że karalność bezskutecznego podżegania do pomocnictwa jest konstytucyjna.

We wtorek – 29 kwietnia 2014 roku - przedmiotem prac rządowych będzie projekt zmian Kodeksu karnego. Zmiany w polityce karnej stanowią drugą część reformy, która ma wejść w życie w lipcu 2015 roku.

Z dniem 26 maja 2014 roku wchodzi w życie nowelizacja ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553). Zmiany dotyczą głównie ochrony małoletnich przed pornografią, m.in.: podniesienia wieku ochrony małoletnich przed wykorzystywaniem seksualnym. Jakie gwarancje z tytułu ochrony przed pornografią zyskają małoletni?

W razie skazania przez sąd innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zatarcie skazania następuje zgodnie z prawem państwa, w którym to skazanie nastąpiło.

W postępowaniu karnym uwzględnia się wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej prawomocne orzeczenie skazujące sądu właściwego w sprawach karnych uznające daną osobę za winną popełnienia przestępstwa w sprawie o inny czyn niż będący przedmiotem postępowania karnego.

Nie podlega zatarciu skazanie na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był małoletnim poniżej lat 15.

Nadzwyczajne złagodzenie kary polega na wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo kary łagodniejszego rodzaju (np. kary grzywny, czy ograniczenia wolności), zamiast kary pozbawienia wolności. Instytucja ta występowała już w kodeksie z 1932 r., a także w ustawie z 1969, toteż nie dziwi fakt, iż została przyjęta w obowiązującym kodeksie karnym z 6 czerwca 1997 roku.

Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych nie obejmuje uczestnictwa w loteriach promocyjnych.

Sąd może orzec, a w przypadkach wskazanych w ustawie orzeka, zakaz wstępu na imprezę masową, jeżeli przy popełnieniu przestępstwa zachowanie sprawcy wskazuje, że jego udział w imprezach masowych zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.

Niewolnictwo jest stanem zależności, w którym człowiek jest traktowany jak przedmiot własności.

Handlem ludźmi jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 73 Kodeksu wykroczeń podlega karze aresztu lub grzywny ten, kto wbrew swemu obowiązkowi nie zawiadamia odpowiedniego organu lub osoby o wiadomym mu niebezpieczeństwie grożącym życiu lub zdrowiu człowieka albo mieniu w znacznych rozmiarach.

Orzeczenie zapadłe za granicą nie stanowi przeszkody do wszczęcia lub prowadzenia postępowania karnego o ten sam czyn zabroniony przed sądem polskim.

Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca, którego nie postanowiono wydać, w razie popełnienia przez niego za granicą przestępstwa, do którego ścigania Rzeczpospolita Polska jest zobowiązana na mocy umowy międzynarodowej, lub przestępstwa określonego w Rzymskim Statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego, sporządzonym w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r.

Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia czynu zabronionego, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca w razie określonych przestępstw.

Warunkiem odpowiedzialności za czyn popełniony za granicą jest uznanie takiego czynu za przestępstwo również przez ustawę obowiązująca w miejscu jego popełnienia.

Ustawę karną polską stosuje się do cudzoziemca, który popełnił za granicą czyn zabroniony skierowany przeciwko interesom Rzeczypospolitej Polskiej, obywatela polskiego, polskiej osoby prawnej lub polskiej jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej oraz do cudzoziemca, który popełnił za granicą przestępstwo o charakterze terrorystycznym. Ustawę karną polską stosuje się w razie popełnienia przez cudzoziemca za granicą czynu zabronionego innego niż wymieniony w § 1, jeżeli czyn zabroniony jest w ustawie karnej polskiej zagrożony karą przekraczającą 2 lata pozbawienia wolności, a sprawca przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie postanowiono go wydać.

Ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego, który popełnił przestępstwo za granicą.

Skazując sprawcę na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo skierowane przeciwko wolności seksualnej, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, sąd może orzec umieszczenie sprawcy, po odbyciu tej kary w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub psychoterapii, zmierzających do zapobieżenia ponownemu popełnieniu takiego przestępstwa, w tym w szczególności poprzez obniżenie zaburzonego popędu seksualnego sprawcy.

Sąd może orzec przewidziany w tym rozdziale środek zabezpieczający związany z umieszczeniem w zakładzie zamkniętym lub skierowaniem na leczenie ambulatoryjne tylko wtedy, gdy jest to niezbędne, aby zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę czynu zabronionego związanego z jego chorobą psychiczną, zaburzeniami preferencji seksualnych, upośledzeniem umysłowym lub uzależnieniem od alkoholu lub innego środka odurzającego; przed orzeczeniem tego środka sąd wysłuchuje lekarzy psychiatrów oraz psychologa, a w sprawach osób z zaburzeniami preferencji seksualnych – także lekarza seksuologa.

W razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności, ograniczenia wolności albo grzywny z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania sąd może w wyroku łącznym warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej, jeżeli zachodzą przesłanki określone w artykule 69 kodeksu karnego.

Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności; kara łączna grzywny określonej w art. 71 § 1 nie może przekraczać 270 stawek dziennych - jeżeli jest ona związana z zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności oraz nie może przekraczać 135 stawek dziennych - jeżeli jest ona związana z zawieszeniem wykonania kary ograniczenia wolności.

Skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu co najmniej połowy kary. Skazanego określonego w art. 64 §1 można warunkowo zwolnić po odbyciu dwóch trzecich kary, natomiast określonego w art. 64 §2 po odbyciu trzech czwartych kary. Skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat kary, natomiast skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności po odbyciu 25 lat kary.

Jeżeli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, sąd orzeka karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania tylko wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary.

Zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd może orzec grzywnę w wysokości do 270 stawek dziennych, jeżeli jej wymierzenie na innej podstawie nie jest możliwe; zawieszając wykonanie kary ograniczenia wolności, sąd może orzec grzywnę w wysokości do 135 stawek dziennych.

Na zasadach określonych w kodeksie karnym odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.

Jeżeli sprawcę skazano za dwa lub więcej nie pozostających w zbiegu przestępstw, jak również jeżeli skazany po rozpoczęciu, lecz przed upływem, okresu wymaganego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.

W razie skazania na karę pozbawienia wolności lub karę 25 lat pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. Sąd może na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat.

Z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe. Wpis o skazaniu usuwa się z rejestru. Skazania za przestępstwa są rejestrowane w Krajowym Rejestrze Karnym. Skutkiem zatarcia skazania jest usunięcie tego faktu z dokumentacji, w wyniku czego sprawca może uchodzić za osobę niekaraną.

Przepisów dotyczących przedawnienia karalności nie stosuje się do zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstw wojennych. Nie stosuje się ich również do umyślnego przestępstwa: zabójstwa, ciężkiego uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności łączonego ze szczególnym udręczeniem, popełnionego przez funkcjonariusza publicznego w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.

Przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego; nie dotyczy to jednak braku wniosku albo oskarżenia prywatnego.

Jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło zbyt dużo czasu, wówczas wykonanie kary nie jest możliwe z powodu przedawnienia wykonania kary.

Jeżeli w okresie przewidzianym w art. 101 wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa określonego w § 1 pkt 1-3 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach - z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.

Karalność przestępstwa zależna jest od rodzaju czynu jaki sprawca popełnił. Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem. Im czyn popełniony przez sprawcę jest dotkliwszy, tym skazanie zatarcia następuje w późniejszym terminie.

Jeżeli społeczna szkodliwość czynu jest znikoma, a także w razie warunkowego umorzenia postępowania albo stwierdzenia, że zachodzi okoliczność wyłączająca ukaranie sprawcy czynu zabronionego, sąd może orzec przepadek wymieniony w art. 39 pkt. 4.

Jeżeli sprawca dopuścił się czynu zabronionego w stanie niepoczytalności określonej w art. 31 § 1, sąd może orzec tytułem środka zabezpieczającego obowiązek lub zakazy wymienione w art. 39 pkt 2-3, jeżeli jest to konieczne ze względu na ochronę porządku prawnego, oraz przepadek wymieniony w art. 39 pkt 4.

Jeżeli wyniki leczenia, o których mowa w art. 96 § 3, za tym przemawiają, sąd warunkowo zwalnia skazanego z pozostałej do odbycia reszty kary na zasadach określonych w art. 77-82, bez ograniczeń wynikających z art. 78 § 1 lub 2 dozór jest obowiązkowy.

W zależności od postępów leczenia sprawcy określonego w art. 96 § 1 sąd może go skierować, na okres próby od 6 miesięcy do lat 2, na leczenie ambulatoryjne lub rehabilitację w placówce leczniczo-rehabilitacyjnej, oddając go równocześnie pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.

Przekroczenie granic obrony koniecznej i stanu wyższej konieczności

Odpowiedzialność karna za czyny zabronione popełnione za granicą

Nieletniość jako okoliczność wyłączająca winę

Granice obrony koniecznej

Zakaz prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową

Instytucja grzywny w nowelizacji kodeksu karnego

Kto nie podlega odpowiedzialności karnej za przestępstwo aborcji?

Konsekwencje karne utrwalania i rozpowszechniania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej

Przestępstwo zniesławienia na podstawie art. 212 kodeksu karnego

Zatarcie skazania – nie zawsze z upływem terminów określonych kodeksem karnym

Odpowiedzialność karna gospodarcza a ryzyko gospodarcze

Skąd wziąć zaświadczenie o niekaralności?

Czy bezskuteczne podżeganie do pomocnictwa jest karalne?

Zmiany w polityce karnej

Ochrona małoletnich przed pornografią

Zatarcie skazania w razie skazania przez sąd innego państwa członkowskiego UE (art. 107a)

Uwzględnienie orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim UE (art. 114a)

Wyłączenie zatarcia skazania (art. 106a)

Nadzwyczajne złagodzenie kary (art. 60)

Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych (art. 41c)

Zakaz wstępu na imprezę masową (art. 41b)

Niewolnictwo

Handel ludźmi

Co grozi za niezawiadomienie o niebezpieczeństwie dla życia i zdrowia człowieka?

Jakie są skutki ukarania za granicą (art. 114)

Zasada represji wszechświatowej (art. 113)

Stosowanie polskiej ustawy karnej (art. 112)

Odpowiedzialność za czyn popełniony za granicą (art. 111)

Odpowiedzialność cudzoziemca za popełnienie przestępstwa (art. 110)

Przestępstwo popełnione za granicą (art. 109)

Kiedy sprawcę umieszcza się w zakładzie zamkniętym? (art. 95a)

Podstawy orzekania o środkach zabezpieczających (art. 93)

Wymiar kary łącznej orzeczonej w wyroku łącznym (art. 89)

Granice oraz wymiar kary łącznej (art. 86)

Podstawy formalne warunkowego zwolnienia (art. 78)

Wybór rodzaju kary (art. 58)

Grzywna a wykonanie kary (art. 71)

Odpowiedzialność karna a wiek sprawcy (art. 10)

Zasady zatarcia skazań w razie ich zbiegu (art. 108)

Kiedy następuje wyłączenie zatarcia skazania (art. 107)

Na czym polega zatarcie skazania (art. 106)

Jakie czyny zabronione nie przedawniają się (art. 105)

Kiedy bieg przedawnienia zostaje wstrzymany (art. 104)

Kiedy przedawnia się wykonanie kary (art. 103)

Kiedy termin przedawnienie karalności ulega przedłużeniu (art. 102)

Kiedy następuje przedawnienie karalności (art. 101)

Kiedy sąd orzeka przepadek przedmiotów (art. 100)

Jakie są przesłanki orzekania zakazów (art. 99)

Warunkowe zwolnienie z reszty kary (art. 98)

Skazany w zakładzie leczenia odwykowego (art. 97)