Kto może dokonać zmiany?
Ustawa o zmianie i nazwiska zawiera zamknięty katalog osób i wyszczególnia:
- obywatela polskiego,
- cudzoziemca niemającego obywatelstwa żadnego państwa, jeżeli ma w Polsce miejsce zamieszkania,
- cudzoziemca, który uzyskał w Polsce status uchodźcy (ale tylko ze szczególnie ważnych powodów związanych z zagrożeniem prawa do życia, zdrowia, wolności lub bezpieczeństwa osobistego).
Przesłanki zmiany
Każda zmiana imienia i nazwiska musi mieć uzasadnienie, a więc następować wyłącznie z ważnych powodów. O ile przesłanki mają charakter otwarty, i każda z nich jest indywidualnie rozpatrywana przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Obowiązuje reguła zmiany imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nieharmonizującego z godnością człowieka. Zmiany można dokonać na:
- imię lub nazwisko używane;
- imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;
- na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.
Zmiany nazwiska nie dokonuje się w przypadku ubiegania się o zmianę na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że osoba ubiegająca się o zmianę nazwiska posiada członków rodziny o tym nazwisku.
Ponadto, modyfikacji podlega tylko:
- nazwisko noszone aktualnie lub nazwisko rodowe;
- nowe nazwisko po wejściu w związek małżeński, i jeśli jest ono jednakowe z nazwiskiem rodowym, jego zmiana rozciąga się na nazwisko rodowe wyłącznie na wyraźne żądanie osoby, która się ubiega o dokonanie zmian.
POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej
Na czym może polegać zmiana?
W przypadku imienia - zastąpienie wybranego imienia innym imieniem, zastąpienie dwóch imion jednym imieniem lub odwrotnie, dodanie drugiego imienia, zmianę pisowni imienia lub imion lub zmianę kolejności imion.
W przypadku nazwiska - zmiana na inne nazwisko, zmiana pisowni nazwiska lub zmiana nazwiska ze względu na formę właściwą dla rodzaju żeńskiego lub męskiego.
Po zmianie nazwiska - nie może ono składać się z więcej niż z dwóch członów, tymczasem po przekształceniu imienia, nie można mieć więcej niż dwóch imion.
Procedura
Elementem koniecznym do zmiany imienia lub nazwiska jest złożenie wniosku przez osobę ubiegającą się o zmianę – jeśli jest nią małoletni, wówczas w jego imieniu występuje przedstawiciel ustawowy. Taki dokument należy przekazać do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego (który to wydaje następnie decyzję odmowną bądź przychylającą się do wniosku. W razie nieuwzględnienia pozytywnie wniosku - wnioskodawcy przysługuje prawo wniesienia odwołania do właściwego miejscowo wojewody).
Jeśli wnioskodawcą są osoby zamieszkałe poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, organem dla nich właściwym będzie konsul Rzeczypospolitej Polskiej, za pośrednictwem którego wniosek jest przekazywany do wskazanego kierownika urzędu stanu cywilnego.
Zobacz: Sprawy urzędowe
Zmiana imienia lub nazwiska powoduje rewizję w akcie urodzenia i akcie małżeństwa, dlatego też przy składaniu wniosku należy wskazać również kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził te dokumenty. Do niego bowiem będzie za pomocą systemu teleinformatycznego, w którym jest prowadzony rejestr stanu cywilnego, przekazana informacja o zmianach przez organ, do którego wpłynął wniosek.
Jeśli zmiana nazwiska obejmuje także małoletnie dzieci, decyzja w tej sprawie, analogicznie przekierowywana jest do kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akty urodzenia dzieci.
Jeżeli wnioskodawca i jego małoletnie dzieci nie posiadają aktów stanu cywilnego sporządzonych w Polsce, do wniosku o zmianę imienia i nazwiska należy załączyć wniosek o przeniesienie zagranicznych dokumentów stanu cywilnego.
Elementy wniosku
Dane wnioskodawcy:
- imię (imiona) i nazwisko oraz nazwisko rodowe,
- numer PESEL, jeżeli został nadany,
- imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana,
- adres do korespondencji wnioskodawcy,
- uzasadnienie,
- oświadczenie wnioskodawcy, że w tej samej sprawie nie złożył wcześniej wniosku do innego kierownika urzędu stanu cywilnego lub nie została wydana decyzja odmowna,
- wskazanie kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tego aktu,
- wskazanie miejsca sporządzenia aktu urodzenia małoletnich dzieci, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tych aktów.
Zobacz też: Gmina
Zmiana nazwiska rodziców a nazwisko małoletnich dzieci
Dziecko małoletnie przyjmuje zmianę nazwiska obojga rodziców (zmiana rozciąga się także na dzieci, które zrodzą się z tego małżeństwa). Jeżeli małoletni nie ukończył 13 lat, a zmiana nazwiska lub nazwiska rodowego dotyczy jednego z rodziców, zmiana ta rozciąga się i na niego, pod warunkiem, że drugi z rodziców wyraził na to zgodę - chyba że nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnych lub jest pozbawiony władzy rodzicielskiej albo nie żyje. Jeżeli zaś małoletni ukończył 13 lat, a zmiana dotyczy tylko jednego z rodziców, wówczas rozciągniecie zmiany na jego nazwisko może nastąpić tylko po uprzednim wyrażeniu przez niego zgody.
W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka każde z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska dziecka.
Zgodę na zmianę nazwiska dziecko wyraża osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo jego zastępcą lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Dzieci zamieszkałe poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej mogą wyrazić zgodę za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej. Identyczne wymogi dotyczą zgody wyrażanej przez rodzica.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz.U. z 2015 r., poz. 1274 z późn. zm.)