Kiedy i od kogo mogę domagać się odszkodowania?
Odszkodowania od organu administracji publicznej możesz się domagać, gdy (art. 287 p.s.a.):
• sąd uchyli zaskarżoną decyzję organu i przekaże sprawę temu organowi do ponownego rozpatrzenia, a ten umorzy postępowanie;
• sąd stwierdzi nieważność aktu albo ustali, że mimo istnienia przesłanek nieważności aktu nie może jej stwierdzić.
Zobacz również: Pojęcie odszkodowania
W jaki sposób mogę uzyskać odszkodowanie od organu administracji publicznej?
Jeśli chcesz uzyskać odszkodowanie od organu administracji publicznej, powinieneś wystąpić z powództwem do sądu powszechnego (wydział cywilny). Aby uzyskać odszkodowanie, powinieneś wykazać przed sądem, że:
• działanie lub zaniechanie organu administracji publicznej w Twojej sprawie miało charakter bezprawny (naruszało przepisy prawa) i zawiniony (np. organ uznał Twój wniosek o pozwolenie na budowę z góry za bezzasadny i nie sprawdził dołączonej przez Ciebie dokumentacji, która mogła obalić te twierdzenia);
• wskutek działania lub zaniechania organu administracji publicznej poniosłeś szkodę (np. chciałeś sprzedawać w swoim sklepie alkohol. Organ nie rozpatrzył Twojego wniosku o pozwolenie na uruchomienie takiej sprzedaży. W związku z tym Twój majątek nie zwiększył się o dochody jakie mogłeś uzyskać z handlu alkoholem. Innymi słowy wskutek działania organu poniosłeś szkodę);
• istnieje związek przyczynowy między działaniem organu administracji publicznej a powstałą szkodą (gdyby działanie organu nie miało miejsca, to nie doszłoby też do powstania szkody), lub że zaniechanie organu pozostaje w związku z zaistniałą szkodą (por. art. 417ą k.c.).
Czy mogę uzyskać odszkodowanie, gdy organ administracji publicznej nie wykonał orzeczenia sądu?
Postępowanie przed sądem kończy się wydaniem orzeczenia. Orzeczenie to wiąże obie strony, które uczestniczyły w procesie, tak więc nie tylko Ciebie, ale też organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżyłeś. Jeśli organ nie zastosuje się do orzeczenia sądu, czyli np. nie wyda wskazanej przez sąd decyzji, możesz domagać się od tego organu odszkodowania za niewykonanie orzeczenia sądu (por. art. 154 p.s.a.).
Jakie warunki muszę spełnić, aby uzyskać odszkodowanie od organu za niewykonanie orzeczenia sądu?
Jeśli wskutek niewykonania orzeczenia sądu przez organ administracji publicznej poniosłeś szkodę, powinieneś zwrócić się do tego organu o odszkodowanie. Jeśli w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia przez Ciebie wniosku o wypłatę odszkodowania organ tego nie uczyni lub wypłaci odszkodowanie w wysokości niższej niż tego żądałeś, możesz wystąpić do sądu cywilnego z powództwem o odszkodowanie (por. art. 154 p.s.a.).
Zobacz również dział: W sądzie
Mąż Bogumiły odziedziczył po swoich rodzicach 15 hektarowy sad. Niezwłocznie po zakończeniu postępowania spadkowego wystąpił do starosty o wydanie pozwolenia na budowę przechowalni owoców. Posiadanie własnej przechowalni pozwoliłoby zaoszczędzić znaczne koszty, jakie musiał ponosić w związku z wynajmowaniem przechowalni. Przez okres pół roku starosta nie wydał żadnej decyzji. Mąż Bogumiły, po wcześniejszym złożeniu zażalenia, wystąpił ze skargą do sądu administracyjnego. Sąd stwierdził bezczynność starosty i nakazał mu wydanie określonej decyzji. Mimo takiego wyroku starosta jeszcze przez rok nie podejmował żadnych działań mających na celu wykonanie wyroku i wydanie decyzji. Ostatecznie mąż Bogumiły (po 3 latach) wybudował przechowalnię. Wtedy też postanowił wystąpić do starosty o odszkodowanie za bezczynność po wydaniu wyroku przez sąd, z uwagi na jego niewykonanie.
Tekst pochodzi z poradnika wydanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości: "Obywatel w postępowaniu sądowoadministracyjnym" współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.