Kiedy mogę zwrócić się o pomoc do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i w jaki sposób?
Na podstawie Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności każde państwo, które ją podpisało, w tym Polska, zobowiązało się do zapewnienia każdemu człowiekowi określonych w Konwencji praw i wolności, wśród których wymienić trzeba:
1) prawo do życia,
2) prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego,
3) prawo do rzetelnego procesu sądowego,
4) prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego,
5) prawo do zawarcia małżeństwa,
6) prawo do skutecznego środka odwoławczego,
7) wolność myśli, sumienia i wyznania,
8) wolność wyrażania opinii,
9) wolność zgromadzania się i stowarzyszania się,
10) zakaz tortur, zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej,
11) zakaz karania bez podstawy prawnej
12) zakaz dyskryminacji.
Jeżeli uważasz, że choć jedno z powyższych praw zostało naruszone przez państwo, możesz wnieść do Trybunału skargę w tej sprawie (por. art. 2–14, 34 EKPCz).
Zobacz również: Europejska Konwencja Praw Człowieka
Jakie są warunki dopuszczalności wnoszenia skargi?
Twoje prawo do wniesienia skargi do Trybunału zostało obwarowane koniecznością spełnienia następujących warunków:
• musisz uważać, że stałeś się ofiarą naruszenia przez państwo praw zawartych w Konwencji;
• wyczerpałeś wszystkie możliwe środki odwoławcze przewidziane przez prawo polskie, czyli przykładowo wniosłeś:
I. w postępowaniu karnym – apelację od orzeczenia sądu I instancji i, jeżeli w danej sprawie przysługiwała, kasację do Sądu Najwyższego;
II. w postępowaniu cywilnym – apelację od orzeczenia sądu I instancji, i, jeżeli w danej sprawie przysługiwała, także skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego;
III. w postępowaniu sądowoadministracyjnym – skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego;
IV. w przypadku skargi na przewlekłość postępowania sądowego – skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki;
V. w niektórych wypadkach skargę konstytucyjną – gdy decyzja w Twojej sprawie była wydana w drodze bezpośredniego zastosowania przepisu niezgodnego z Konstytucją RP, a regulacje dotyczące tejże decyzji pozwalają na wznowienie postępowania lub uchylenie decyzji w rezultacie wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego taką niezgodność;
Zobacz również serwis: Zagraniczne akty prawne
• musisz wnieść skargę w terminie 6 miesięcy od daty podjęcia przez właściwy sąd decyzji kończącej ostatecznie postępowanie w Twojej sprawie.
Dodatkowo, warto wiedzieć, że skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka może być sporządzona w języku polskim. Elementem koniecznym jest Twój podpis oraz uzasadnienie skargi. Postaraj się także dołączyć możliwie wyczerpujący materiał dowodowy, który stanowiłby jej poparcie.
Musisz także wiedzieć, że Trybunał nie rozpatruje skargi, która jest co do istoty identyczna ze skargą już przez niego rozpatrzoną (por. art. 34, 35 EKPCz, Decyzja Jabłoński v. Polska z 16 kwietnia 1998 r., skarga nr 33492/96, Decyzja Charzyński v. Polska z 1 marca 2005 r., skarga nr 15212/03).
Tekst pochodzi z poradnika wydanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości: "Obywatel w postępowaniu sądowoadministracyjnym" współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.