Kodeks postępowania administracyjnego przewiduje umorzenie postępowania przed Urzędem Gminy w dwóch przypadkach. Po pierwsze umorzenie musi nastąpić obligatoryjnie czyli obowiązkowo kiedy postępowanie stało się bezprzedmiotowe z uwagi na przeszkody o charakterze trwałym.
Umorzenie obligatoryjne
Okoliczności powodujące bezprzedmiotowość muszą być stwierdzone i wykazane w decyzji o umorzeniu postępowania. Np. na skutek śmierci strony- w przypadku kiedy postępowanie toczy się w sprawie praw lub obowiązków osobistych, o ile te z punktu widzenia prawnego nie przechodzą na następców prawnych.
Umorzenia takie może mieć miejsce np. jeżeli osoba składała wniosek do Urzędu Gminy o przyznanie lokalu socjalnego, lub przyznanie zapomogi np. na zakup węgla na zimę . Po złożeniu wniosku osoba zmarła. Śmierć strony prowadzi do bezprzedmiotowości postępowania jedynie wówczas, gdy przedmiotem postępowania są uprawnienia i obowiązki o charakterze osobistym, nierozerwalnie związane z osobą strony.
Umorzenie może nastąpić także z innych przyczyn np. na wniosek strony. Mówi o tym art. 105 § 2. strona , na której żądanie postępowanie zostało wszczęte i nie sprzeciwiają się temu inne strony i nie ma zagrożenia dla interesu społecznego.
Umorzenie fakultatywne
Do takiego wniosku strony organ może się przychylić ale może także nie umarzać postępowania. Umorzenie fakultatywne z mocy art. 105 § 2 nie różni się w skutkach prawnych od umorzenia obligatoryjnego na mocy art. 105 § 1, ponieważ w obu przypadkach ma miejsce bezprzedmiotowość postępowania, z tym zastrzeżeniem, iż umorzenie obligatoryjne odnosi się do przypadków zobiektywizowanych, a umorzenie fakultatywne dotyczy tylko sytuacji, kiedy strona postępowania odstępuje od żądania rozstrzygnięcia decyzją o istocie sprawy, dotyczącej interesu prawnego strony lub jej obowiązku.
Umorzenie postępowania z powodu jego bezprzedmiotowości w sytuacji, kiedy zaistniały podstawy do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty, stanowi naruszenie art. 105 § 1 kpa oraz interesu skarżącego. Nie można np. umorzyć postępowania administracyjnego w sprawie o wymeldowanie osoby, w sytuacji kiedy strony tego postępowania miały sprzeczne interesy i zainteresowane były rozstrzygnięciem sprawy co do istoty.
Ustalenie organu gminy, iż w sprawie nie zachodzą przesłanki uzasadniające wydanie decyzji o wymeldowaniu na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy z 10.04.1974r. z późn. zm o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst. jedn. Dz. U. Z 1984r. Nr 37, poz. 174 z późn. zm.nie daje podstawy do umorzenia postępowania. Wobec tego organ powinien wydać decyzję o odmowie wymeldowania.