Dowód z zeznań świadka w postępowaniu administracyjnym
Kodeks postępowania administracyjnego stosunkowo szeroko ujmuje katalog dowodów, jakie mogą zostać użyte w postępowaniu administracyjnym. Jak stanowi art. 75 k.p.a. jako dowód można dopuścić wszystko, co przyczyni się do wyjaśnienia sprawy, a co nie jest niezgodne z prawem.
Niezgodność z prawem nie jest jedynym ograniczeniem w kwestii dopuszczalności dowodu. K.p.a. przewiduje bowiem szczególne obostrzenia w stosunku do świadków. W tej materii mamy do czynienia z trzema sytuacjami:
1. niemożność bycia świadkiem;
2. prawo odmowy składania zeznań;
3. prawo odmowy odpowiedzi na pytanie.
Zobacz również: Postępowanie administracyjne
Kto nie może być świadkiem?
W przepisach odnoszących się do postępowania administracyjnego istnieje grupa świadków, którzy nie mogą zostać przesłuchanie w tymże postępowaniu. Istotne jest to, że nawet gdyby zostali przesłuchani ich zeznania nie mogą być zaprotokołowane ani, tym bardziej, wzięte pod uwagę przy podejmowaniu lub uzasadnianiu decyzji.
Świadkami nie mogą być:
1. osoby niezdolne do postrzegania lub komunikowania swoich spostrzeżeń (np. osoba głucha, niewidoma);
2. osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej na okoliczność objętą tą tajemnicą (chyba, że zostaną zwolnione od obowiązku jej zachowania);
3. duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.
Zobacz również: Czym charakteryzuje się wszczęcie postępowania administracyjnego?
Kto może odmówić składania zeznań?
Prawo odmowy składania zeznań przysługuje:
1. małżonkowi strony;
2. wstępnym;
3. zstępnym;
4. rodzeństwu strony oraz jej powinowatym pierwszego stopnia;
5. osobom pozostającym ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli.
Warto w tym miejscu podkreślić dwie kwestie. Po pierwsze, prawo do odmowy składania zeznań trwa także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki i kurateli. Po drugie, nikt – poza wskazaną grupą osób – nie może odmówić zeznań w charakterze świadka.
Zobacz również: Jak przebiega procedura wydawania zaświadczeń?
Oczywiście, odmowa składania zeznań jest uprawnieniem, nie obowiązkiem. Decyzja w tym zakresie należy do osoby uprawnionej.
Kto może odmówić odpowiedzi na pytanie?
Każdy świadek może odmówić odpowiedzi na pytanie, jeśli odpowiedź ta mogłaby narazić jego lub jego bliskich (ten sam katalog, co w przypadku odmowy składania zeznań) na:
• odpowiedzialność karną;
• hańbę;
• bezpośrednią szkodę majątkową;
• spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.
Osoba, która bezzasadnie odmawia złożenia zeznania może zostać ukarana grzywną przez organ przeprowadzający dowód.