W dniu 6 listopada 2014 roku (czwartek) Senat przyjął (co prawda z 19 poprawkami) nowelizację ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Ustawa powstała na bazie dwóch projektów poselskich. Nowe przepisy wychodzą naprzeciw najczęstszym problemom w stosowaniu ustawy, zgłaszanym przez mieszkańców, gminy i przedsiębiorców zajmujących się odpadami komunalnymi.
Opłata śmieciowa – niezgodna z konstytucją
Ustawa ma na celu wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (wyrok TK z dnia 28 listopada 2013 roku, K 17/12). Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepisy dotyczące obowiązku ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz określania terminu, częstotliwości i trybu jej uiszczania są zgodne ze standardem konstytucyjnym. Prawidłowe są także regulacje dotyczące różnicowania stawek opłat za odpady, gdy są one zbierane selektywnie, w zależności od powierzchni lokalu mieszkalnego, liczby mieszkańców zamieszkujących nieruchomość, odbierania odpadów z terenów wiejskich lub miejskich, a także od rodzaju zabudowy. TK dopatrzył się jednak pewnych braków. Mianowicie za niezgodne z Konstytucją uznał regulacje dotyczące wysokości tzw. opłaty śmieciowej. Ustawa nie wskazuje maksymalnej górnej granicy opłaty. Art. 6k ustawy śmieciowej pozwala gminom samodzielne ustalać stawki opłat. Trybunał odroczył utratę mocy obowiązującej tych przepisów o 18 miesięcy, co miało na celu umożliwienie organom administracyjnym dokonania stosownej zmiany przepisów.
Zobacz również: Umowa o świadczenie usług WZÓR
Maksymalna stawka opłaty śmieciowej
Ustawa m.in. określa maksymalną stawkę opłaty. Uzależnia ją od wysokości przeciętnego miesięcznego dochodu na jedną osobę, publikowanego przez Główny Urząd Statystyczny w Roczniku Statystycznym. Maksymalna stawka została ustalona w wysokości 2 proc. tego dochodu. Zgodnie z rocznikiem z 2013 roku w 2012 roku przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na jedną osobę ogółem wynosił 1278,43 zł. Zatem stosując przyjęty w ustawie algorytm, za posegregowane śmieci zapłacilibyśmy maksymalnie 25,57 zł od osoby. Stawka opłat została także zróżnicowana ze względu na segregację odpadów. Wprowadzono wyższą – limitowaną do dwukrotności opłaty podstawowej – opłatę za odpady, które nie są w sposób selektywny zbierane i odbierane.
Maksymalna stawka została ustalona w wysokości 2 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę ogółem, publikowanego przez GUS w ostatnim Roczniku Statystycznym.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Warto podkreślić, że w nowelizacji znajduje się przepis, który daje gminom kompetencje, by w drodze uchwały zwolnić z całości bądź z części opłat. Zwolnienie dotyczyłoby właścicieli nieruchomości, w których mieszkają mieszkańcy a ich dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej wynikających z ustawy o pomocy społecznej.
Punkt selektywnego zbierania śmieci
Rozszerzony zostaje zakres odpadów przyjmowanych przez punkty selektywnego zbierania. Są one zobligowane do przyjmowania takich odpadów komunalnych jak:
- przeterminowane leki i chemikalia,
- zużyte baterie i akumulatory,
- zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
- meble
- inne odpady wielkogabarytowe,
- zużyte opony,
- odpady zielone oraz
- odpady budowlane i rozbiórkowe stanowiące odpady komunalne
Jednocześnie wprowadza się zasadę, w myśl której gmina musi utworzyć co najmniej jeden stacjonarny punkt selektywnego zbierania odpadów (może to uczynić wspólnie z inna gminą). Poza tym gmina może prowadzić mobilne punkty selektywnej zbiórki odpadów.
Ustawa dopuszcza przeznaczenie środków z opłat za gospodarowanie odpadami na wyposażenie nieruchomości przeznaczonych do celów publicznych w pojemniki do zbierania odpadów komunalnych, ich opróżnianie oraz utrzymywanie w odpowiednim stanie.
Minimalna częstotliwość odbierania śmieci
Ustawa wprowadza minimalną częstotliwość zbierania odpadów. W okresie od kwietnia do października częstotliwość odbierania odpadów komunalnych nie może być rzadsza niż raz na tydzień z budynków wielolokalowych i nie rzadsza niż raz na dwa tygodnie z zabudowy jednorodzinnej. Z obszarów wiejskich częstotliwość odbierania zmieszanych odpadów komunalnych może być rzadsza.
Egzekucja opłaty śmieciowej
Senackie poprawki powracają m.in. do dotychczasowych przepisów – sprzed noweli sejmowej. Jedna z nich przewiduje, że również władze gmin, a nie tylko urzędy skarbowe, będą mogły prowadzić egzekucje podatku śmieciowego. Będzie to możliwość, nie dodatkowy obowiązek dla gmin. Jeśli dana jednostka samorządu terytorialnego nie będzie chciała zajmować się prowadzeniem egzekucji opłat śmieciowych, wówczas – bez trudności – przekaże ją do urzędu skarbowego, w drodze porozumienia administracyjnego (pomiędzy naczelnikiem urzędu skarbowego, a wójtem burmistrzem albo prezydentem miasta).
Gminne przetargi śmieciowe
Kolejna poprawka także przywraca dotychczasowe przepisy - tym razem w odniesieniu do gminnych przetargów śmieciowych. Mogą one dotyczyć albo odbioru albo odbioru i zagospodarowania odpadów. Już w specyfikacji do przetargu musi być wskazana instalacja, do której odbierający będzie woził odpady.
Kto powinien złożyć deklaracje śmieciowe?
Podstawa prawna:
Wyrok TK z dnia 28 listopada 2013 roku, K 17/12.
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622 ze zm.).
Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (druk nr 732).