Sejm w trakcie 72. posiedzenia (22-25 lipca 2014 roku) rozpatrzył w pierwszym czytaniu poselski projekt nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Autorzy projektu proponują usunięcie z polskiego prawa jednej z opłat lokalnych - opłaty targowej.
Opłata targowa jako przykład daniny publicznej
Opłata targowa – jako danina publiczna - została wprowadzona w Polsce w 1951 r. Funkcjonowała wówczas pod nazwą „podatek targowy”. Obecnie obowiązek uiszczania opłaty targowej mają sprzedający na targowiskach.
Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych opłatę targową pobiera się od:
- osób fizycznych,
- osób prawnych,
- jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej,
- dokonujących sprzedaży na targowiskach, z zastrzeżeniem ust. 2b. Ustęp ten wskazuje wyjątki od obowiązku uiszczania opłaty targowej. Zwolnione z niej są podmioty, które dokonują sprzedaży w budynkach lub w ich częściach.
Targowisko – definicja pojęcia
Ustawodawca pokusił się także o wprowadzenie definicji „targowiska”. Zgodnie z p.2 ustawy targowiskami są wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż. Jest to definicja bardzo szeroka, która budzi szereg uzasadnionych wątpliwości. W tej kwestii niejednokrotnie wypowiadały się sądy. Zgodnie z wyrokiem WSA w Szczecinie z dnia 8 lutego 2006 r., I SA/Sz 76/05 dla pobierania opłaty targowej nie ma większego znaczenia, w jakim miejscu dokonywana jest sprzedaż. Bez znaczenia pozostaje także informacja o tym, czy dana osoba prowadzi stałą działalność, czy dokonuje sprzedaży w sposób okazjonalny. Pogląd powyższy jest wynikiem bardzo ogólnej definicji pojęcia „targowisko”.
Warto również wspomnieć, że opłata targowa jest daniną niezależną od należności za korzystanie z urządzeń targowych, za inne usługi świadczone przez prowadzącego targowisko. Sprzedający na targowiskach obciążeni są szeregiem opłat, wśród których wskazać należy m.in.: czynsz wynikający z umowy cywilnoprawnej pomiędzy sprzedającym a właścicielem nieruchomości i opłatę eksploatacyjną (utrzymanie i unowocześnienie targowiska).
Art. 16 ww. ustawy stanowi, że z opłaty targowej zwolnieni są płatnicy podatku od nieruchomości w związku z przedmiotem opodatkowania położonym na targowisku.
Wysokość opłaty targowej
Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów, wyrażonym w odpowiedzi na interpelację poselską w sprawie przekazania samorządom gminnym swobody w kształtowaniu opłaty targowej, wprowadzenie fakultatywności opłaty targowej byłoby rozwiązaniem niezwykle niekorzystnym, szczególnie dla budżetów gmin. Mogłoby to bowiem prowadzić do rezygnacji z prawa wprowadzania opłaty targowej w niektórych jednostkach samorządu terytorialnego, co w konsekwencji prowadziłoby do naruszenia zasad konkurencji w układzie terytorialnym (odpowiedź na interpelację nr 4067, SPS-023-4067/12).
Polecamy serwis: Podatki i opłaty
Radom gmin przysługuje natomiast uprawnienie do różnicowania wysokości stawek opłaty targowej oraz wprowadzania zwolnień przedmiotowych. Pozwala to na dostosowanie obciążeń fiskalnych do miejscowych warunków ekonomiczno-społecznych, jest zachowanie prawa.
Zniesienie opłaty targowej
W związku ze zmniejszającymi się wpływami budżetów jednostek samorządu terytorialnego z tytułu opłaty targowej grupa posłów KP Twój Ruch, SLD, PSL i posłów niezrzeszonych zaproponowała jej całkowite zniesienie. Wnioskodawcy argumentowali swój postulat faktem iż oplata targowa wywiera szkodliwy wpływ na rozwój zarówno przedsiębiorczości jak i samych targowisk. Celem projektu jest m.in. zwiększenie konkurencyjności oraz szans drobnych przedsiębiorców i sprzedawców oraz aktywizacja mikro i małych przedsiębiorców oraz sprzedawców.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu nowelizacji ustawy opłata targowa stanowi de facto „guasi-podatek” i jest uważana za przejaw gospodarki kapitalistycznej. Tym samym jest zupełnie niedostosowana do obecnej rzeczywistości gospodarczej.
Górne granice kwot podatków i opłat lokalnych w 2014 r.
Opłata targowa wg samorządowców
Postulat zniesienia opłaty targowej spotkał się ze zdecydowaną krytyką ze strony samorządowców. Zlikwidowanie opłaty targowej spowoduje – zdaniem członków zarządu Związków Miast Polskich – znaczny spadek wpływów w budżetach samorządowych.
Projekt wpłynął do Sejmu 9 maja 2014 r. jako inicjatywa ustawodawcza grupy posłów KP Twój Ruch, SLD, PSL i posłów niezrzeszonych. 1 lipca 2014 r. został skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu.
Wskazane zmiany mają wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Podstawa prawna:
Interpelacja p. M. Kierwińskiego, posła na Sejm RP, z dnia 13 kwietnia 2012 r., nr 4067, znak: SPS-023-4067/12 i odpowiedź na nią.
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 1991 nr 9 poz. 31 ze zm.).
Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 8 lutego 2006 r., I SA/Sz 76/05.