Kwalifikacja obiektów budowlanych
Właściwa kwalifikacja obiektu budowlanego jako budynku lub budowli ma znaczenie dla ustanowienia podatku od nieruchomości, gdyż ustawodawca ustanowił dla każdej klasyfikacji inną podstawę opodatkowania, co wiąże się z różnicą w wysokości podatku. Należy nadmienić, że obiektem budowlany z art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach (u.p.o.l), to „budynek – obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach”.
Definicja budowli natomiast, to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Problemy z właściwą klasyfikacją wynikają semantyki. Nie wszystkie obiekty te są przeznaczone do zamieszkania czy wykonywania w niej pracy zawodowej np. silosy, stacje transformatorowe, kontenery telekomunikacyjne. Powoduje to, że organy administracji publicznej i sądy powszechne i administracyjne (specjalne) błędnie kwalifikują je jako budowle wskazując, że co prawda mają cechy konstrukcyjne budynków, ale ze względu na funkcję stanowią budowle. W kwestii tej w wyroku z dnia 13 grudnia 2017 r. (SK 48/15) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że obiekt budowlany, który spełnia wszystkie cztery przesłanki wskazane w definicji budynku, nie może być uznany za budowlę. W orzecznictwie TK wskazał, że nie jest wykluczone, by określone obiekty o cechach budynku ustawodawca w przepisie specjalnym uznał za budowle. Następnie wyroku NSA z dnia 8 maja 2018 r. (II FSK 1281/16) stwierdził, że silosy na cukier, mimo, że spełnia podatkową definicję budynku, ze względu na swoją funkcję, wyposażenie nie jest budynkiem, lecz zbiornikiem, a więc opodatkowaną budowlą. Tym samym można przyjąć, że przepisy podatkowe nie wskazują na to, by art. 3 pkt. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2022, poz. 88) miał w jakikolwiek sposób modyfikować stosowaną na gruncie podatkowym definicję budynku.
Rozwiązanie problemu właściwej kwalifikacji budynku
Brak zgodności kwalifikacji budynku w prawie podatkowym rozwiązał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia z 16 marca 2021 r. (III FSK 3294/21), zgodnie z którym o kwalifikacji silosu do kategorii budynku decyduje nie aspekt funkcjonalny, a techniczny (cechy konstrukcyjne wskazane w definicji podatkowej budynku). NSA stwierdził, że w przypadku silosów nie występuje przesłanka przepisu specjalnego nakazującego uznać za budowlę obiekt spełniający definicję budynku, o którym mówił TK w wyroku SK 48/15.
Warto zauważyć, że wyrok TK modyfikuje zakres definicji budynku na gruncie podatkowym, co umożliwia na rozstrzyganie spraw podatkowych w oparciu o literalne brzmienie przepisów, a nie często arbitralne opinie biegłych budowlanych.