Użytkowanie wieczyste to instytucja specyficzna dla polskiego prawa cywilnego. Polega ona na oddaniu w użytkowanie w ręce osoby fizycznej bądź prawnej nieruchomości gruntowej, która stanowi własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Czas użytkowania jest określony i wynosi 99 lat (czasami krócej, jednak nie mniej niż 40 lat). Dotyczy to w dużej mierze gruntów położonych w granicach administracyjnych miast, głównie więc mieszkańców bloków czy dużych domów jednorodzinnych.
Opłata pierwsza i coroczna
Korzystanie z użytkowania wieczystego jest prawem odpłatnym, obciążonym opłatą pierwszą i opłatą roczną. Pierwsza opłata wynosi 15 – 25% ceny nieruchomości. Jest jednorazowa, ponoszona najpóźniej w chwili zawarcia umowy notarialnej. Kolejnym obciążeniem finansowym jest opłata roczna, wynosząca od 0,3 do 3% ceny nieruchomości. Uiszczana jest przez cały okres użytkowania wieczystego, z góry za bieżący rok, do końca marca. Stanowi ona procent wartości prawa własności nieruchomości.
Aktualizacja opłat rocznych
Aktualizacja opłat rocznych jest możliwa, jednak nie częściej niż co trzy lata. Możliwość ta uzależniona jest od wzrostu wartości nieruchomości. W celu aktualizacji opłaty, właściciel zobowiązany jest do pisemnego wypowiedzenia dotychczasowej opłaty, do 31 grudnia roku poprzedzającego. Opłata roczna uzależniona jest od przeznaczenia nieruchomości. W budynku mieszkalnym wynosi 1% ceny nieruchomości, w budynku przeznaczonym na działalność turystyczną 2%, w pozostałych przypadkach 3%. Znaczne podwyżki zostaną rozłożone w czasie. Zgodnie z regułą, nowa opłata, mniejsza niż dwukrotność dotychczasowej, zaczyna obowiązywać od początku kolejnego roku. Jeśli opłata jest wyższa niż dwukrotność dotychczasowej, to nadwyżka zostanie rozłożona na kolejne dwa lata.
Dotychczasowa opłata roczna wynosiła 324,8 zł. Gmina postanowiła ją zaktualizować do 907,4 zł, czyli o ponad 179%. Odbędzie się to jednak etapowo. W 2013 opłata zostanie podwojona, do 649,6 zł, w 2014 wzrośnie do 778,5, a dopiero w 2015 gmina otrzyma docelową kwotę 907,4 zł.
Rozłożenie wzrostu opłat jest rozwiązaniem lepszym. Jednak nie zawsze uchroni użytkowników przed znacznym wzrostem kosztów. Rekordową podwyżkę zafundowała mieszkańcom dzielnicy Psie Pole gmina Wrocław. Podniosła opłatę za użytkowanie wieczyste o 1150%.
Zobacz również: Jakie zmiany zaszły w prawie użytkowania wieczystego?
Nieuzasadniona aktualizacja
W takiej sytuacji użytkownik uprawniony jest do złożenia wniosku do samorządowego kolegium odwoławczego o ustalenie, że aktualizacja jest nieuzasadniona albo uzasadniona do innej wysokości. Postępowanie toczy się zgodnie z regułami kodeksu postępowania administracyjnego, kończy się orzeczeniem o zasadności bądź nie. W terminie 14 dni przysługuje od niego sprzeciw, który powoduje utratę mocy obowiązującej orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi cywilnemu. Wniosek użytkownika zastępuje w tym przypadku pozew. Stronami postępowania są właściciel gruntu i użytkownik.
Polecamy serwis: Gmina
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. 1997 nr 115 poz. 741),
- ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz.U. 2005 Nr 175 poz. 1459).