Zasady zwolnień z podatku nieruchomości reguluje ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Na podstawie art. 7 ust. 3 rada gminy może wprowadzać zwolnienia przedmiotowe inne niż przewidziane przez ustawodawcę w ust. 1 tego artykułu, i inne niż dotyczące podmiotów prowadzących działalność na terenie specjalnych stref ekonomicznych.
Zwolnienia z podatku od nieruchomości wprowadzane przez gminę muszą mieć charakter przedmiotowy
Rada gminy wprowadza zwolnienia przedmiotowe z podatku od nieruchomości w drodze uchwały. Zwolnienia przedmiotowe polegają na tym, iż dotyczą pewnego rodzaju nieruchomości a nie indywidualnie określonej grupy podatników. W praktyce gminy jednak często przekraczają swoje kompetencje wydając zezwolenia adresowane np. do przedszkoli, bibliotek czy stowarzyszeń mających siedzibę na terenie gminy.
Uchwała zwalniająca z podatku od nieruchomości nie może dotyczyć konkretnych podmiotów, nawet jeżeli miałyby wynikać z tego znaczne korzyści dla społeczności lokalnej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 czerwca 2009 r. uznał za wadliwą uchwałę gminy zwalniającą z podatku od nieruchomości grunty, budowle i budynki zajęte na prowadzenie przez wskazany podmiot działalności gospodarczej związanej z rolnictwem, która jak argumentowała gmina, służyła znacznej części społeczności lokalnej, głównie w zakresie wynajmowania maszyn rolniczych. W wyroku sąd podkreślił, iż pozaustawowe zwolnienia stosowane przez gminę muszą mieć charakter przedmiotowy i dotyczyć tylko konkretnych nieruchomości ze względu na ich przeznaczenie, niezależnie od sytuacji ekonomicznej władających gruntami podmiotów i ewentualnych korzyści wynikających z ich działalności.
Zobacz: Gmina
O charakterze uchwały decydują skutki jakie wywołuje przewidziane w niej zwolnienie od podatku
Za wadliwą uznana została również uchwała zwalniająca z podatku od nieruchomości emerytów i rencistów, którzy przekazali gospodarstwo rolne na rzecz Skarbu Państwa w zamian za co przydzielono im prawo do bezpłatnego użytkowania budynków, ich części i działek gruntów. Uchwała swoim zakresem obejmowała także emerytów i rencistów będących właścicielami budynków gospodarczych i prowadzących samodzielnie gospodarstwo domowe. Od strony formalnej dotyczyła zwolnienia z podatku konkretnych budynków lub ich części. Sąd stwierdził jednak, że konstrukcja językowa uchwały nie powoduje, że zwolnienie można traktować za przedmiotowe. W tym wypadku wyraźnie wskazywała pewną grupę podatników i nieistotne jest przy tym jak liczny zbiór podmiotów obejmuje zwolnienie.
Zobacz również: Nieruchomości
Uchwały gminy sprzeczne z prawem, czyli podjęte bez odpowiedniego umocowania lub z naruszeniem przepisów, są nieważne. Nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie wydawanych uchwał sprawuje Regionalna Izba Obrachunkowa.