Samowola budowlana - kiedy mamy z nią do czynienia?

Kancelaria Prawnicza Polz & Polz
Kancelaria Prawnicza Polz & Polz działa na rynku od 2004 roku. Świadczymy kompleksowe usługi doradztwa prawnego dla podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych, zarówno polskich jak i zagranicznych.
rozwiń więcej
Samowola budowlana - kiedy mamy z nią do czynienia? /Fot. Fotolia / Fotolia
Co do zasady roboty budowlane można rozpocząć dopiero po uzyskaniu ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę albo po upływie 30 dni od dokonania zgłoszenia o zamiarze dokonania robót budowlanych, o ile w tym terminie właściwy organ nie wyraził swojego sprzeciwu. Katalog robót budowlanych, co do wykonania których nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę oraz co do których wymagane jest dokonanie zgłoszenia zawiera art. 29, art.30 i art. 31 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.

Roboty budowlane

Przez roboty budowlane należy rozumieć:

  • budowę obiektu budowlanego, oraz
  • prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego

Przez budowę należy rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego.

Przez przebudowę należy rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji.

Przez remont należy rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, nawet stosowaniu wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej

Czym jest obiekt budowlany?

  • budynkiem wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, oraz
  • budowlą stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, oraz
  • obiektem małej architektury.

Obiekty małej architektury

Obiekty małej architektury to niewielkie obiekty, w szczególności:

  • obiekty kultu religijnego, takie jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,
  • posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, oraz
  • obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.

Zobacz: Sprawy urzędowe

Samowola budowlana - jakie są jej konsekwencje?

Budowa obiektu budowlanego, czyli wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu budowlanego bez uzyskania uprzednio prawomocnego pozwolenia na budowę albo bez dokonania zgłoszenia lub pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ stanowi samowolę budowlaną, której konsekwencje reguluje art. 48 i nast. oraz art. 49b i nast. Prawa budowlanego.

Kiedy grozi Ci nakaz rozbiórki?

W przypadku gdy budowa obiektu budowlanego została rozpoczęta bez wymaganego pozwolenia na budowę albo bez wymaganego zgłoszenia lub pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ, czyli w warunkach samowoli budowlanej, co do zasady inspektor nadzoru budowlanego wydaje decyzję o nakazie rozbiórki.

Jak zalegalizować samowolę budowlaną?

Przepisy przewidują jednak możliwość legalizacji takiej budowy. Warunkiem legalizacji jest to, aby budowa była zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, to jest albo z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, albo z ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Ponadto budowa ta nie może naruszać przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem.

W takim wypadku jednak inwestor ma obowiązek zapłaty opłaty legalizacyjnej. Należy zaznaczyć, że w przypadku legalizacji budowy prowadzonej bez pozwolenia na budowę, dodatkowo powstaje obowiązek uzyskania po wybudowaniu obiektu od inspektora nadzoru budowlanego decyzji o pozwoleniu na jego użytkowanie.

Zobacz serwis: Dom

Przebudowa, montaż, remont lub rozbiórka obiektu budowlanego - czy musisz mieć zgodę?

Należy zwrócić uwagę na to, że prowadzenie robót budowlanych innych niż budowa, czyli prac polegających na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego, bez uzyskania uprzednio prawomocnego pozwolenia na budowę, albo bez dokonania zgłoszenia lub pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ, nie stanowi samowoli budowlanej w rozumieniu art. 48 oraz art. 49b Prawa budowlanego, a zatem nie jest objęte sankcjami przewidzianymi w tych artykułach – skutki prowadzenia takich robót budowlanych reguluje art. 50 i nast. Prawa budowlanego.

Jeżeli roboty budowlane polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego zostały rozpoczęte bez uzyskania prawomocnego pozwolenia na budowę, albo bez dokonania zgłoszenia lub pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ, inspektor nadzoru budowlanego wydaje:

  • decyzję nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych, lub rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, lub doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego,
  • albo decyzję nakładającą obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania; po upływie terminu wskazanego w decyzji lub na wniosek inwestora, inspektor sprawdza wykonanie obowiązku i wydaje decyzję o stwierdzeniu wykonania obowiązku, albo w przypadku niewykonania obowiązku, nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych lub rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, lub doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.

Zobacz serwis: Sprawy rodzinne

Prowadzenie robót budowlanych w sposób istotnie odbiegający od warunków pozwolenia na budowę albo zgłoszenia

Art. 50 i nast. Prawa budowlanego mają także zastosowanie w przypadku prowadzenia robót budowlanych, czyli budowy, rozbudowy, nadbudowy obiektu budowlanego oraz prac polegających na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego, w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę lub w przepisach, a także w przypadku prowadzenia robót budowlanych niezgodnie
z dokonanym zgłoszeniem. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Odstąpienie jest istotne, jeżeli dotyczy m.in. zakresu objętego projektem zagospodarowania działki lub terenu, zmiany charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego, to jest kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji, zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, oraz zmiany ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji
o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Zobacz także: Konsument i umowy

W przypadku prowadzenia robót budowlanych, w tym budowy, w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę lub w przepisach, albo niezgodnie z dokonanym zgłoszeniem, inspektor nadzoru budowlanego nakłada, określając termin wykonania, obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz, w razie potrzeby, wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem; przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian.

Po upływie określonego w decyzji terminu, lub na wniosek inwestora, inspektor sprawdza wykonanie obowiązku, o którym mowa powyżej, i wydaje decyzję w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i pozwolenia na wznowienie robót budowlanych, albo, jeżeli budowa została zakończona, o zatwierdzeniu projektu budowlanego zamiennego. Ponadto, w przypadku robót budowlanych polegających na budowie lub przebudowie, nakłada także obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.

W przypadku niewykonania w terminie obowiązku, o którym mowa powyżej, inspektor wydaje decyzję nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych, lub rozbiórkę obiektu lub jego części, lub doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.

Zobacz: Kalkulatory

Prawo
Ważny termin dla osób urodzonych po 1968 r. Decyzja tylko do końca lipca
17 lip 2024

Tylko do końca lipca trwa okno transferowe. Osoby, które urodziły się po 1968 r., mogą zdecydować, gdzie ma trafiać część składki emerytalnej – na subkonto w ZUS czy do OFE.

Nowe wzory dokumentów składanych do ZUS. Zmiana od 1 września 2024 r.
17 lip 2024

Zmienią się wzory dokumentów składanych do ZUS. Nowe wzory zawiera projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Chodzi m.in. o dostosowanie formularzy do nowych przepisów dotyczących wprowadzenia wcześniejszej emerytury dla nauczycieli.

1500 zł kary za nieuzasadnione wezwanie pogotowia. Kto zapłaci? Czy powinniśmy się obawiać wezwania karetki? Sprawdź.
17 lip 2024

1500 zł kary za nieuzasadnione wezwanie pogotowia. Kto zapłaci? Czy powinniśmy się obawiać wezwania karetki? Nieuzasadnione wezwanie pogotowia w 2022 roku miało miejsce 2 mln razy.Jak zidentyfikować nagłe pogorszenie zdrowia?

Program Dobry Start: Do ZUS wpłynęło około 1,5 mln wniosków o świadczenie 300 plus
17 lip 2024

Od 1 lipca 2024 r. ZUS przyjmuje wnioski o świadczenie z programu Dobry Start. Dotychczas rodzice złożyli prawie 1,5 mln wniosków na ponad 2 mln dzieci. W 2023 r. ZUS przyznał świadczenie dla prawie 4,6 mln dzieci.

Płaca minimalna 2025: Ile wyniesie na rękę, czyli netto?
17 lip 2024

Jaka będzie płaca minimalna w 2025 roku? Rząd zaproponował, aby od 1 stycznia 2025 r. najniższe wynagrodzenie za pracę wyniosło 4626 zł brutto. Ta propozycja ma duże szanse na wejście w życie, bo Rada Dialogu Społecznego nie wypracowała wspólnego stanowiska w tej sprawie. Zobaczmy, ile to jest netto, czyli "na rękę".

Inflacja w sklepach wyższa niż oblicza GUS. Handlowcy przerzucą w wakacje na klientów cały VAT podwyższony w kwietniu
17 lip 2024

Przeanalizowano ponad 71,4 tys. cen detalicznych w czerwcu 2024 roku. Jakie wyniki? Otóż codzienne zakupy podrożały w porównaniu do czerwca 2023 roku średnio o 3,1%. W maju podwyżka (cały czas w porównaniu do analogicznego miesiąca w roku poprzednim) wyniosła 2,9%, w kwietniu – 2,4%, a w marcu – 2,1%. To już trwała tendencja. Kolejny miesiąc z rzędu ceny konsekwentnie idą w górę. W grudniu 2024 r. inflacja może dojść do poziomu 4-5%. A ceny w sklepach mogą wzrosnąć jeszcze wyżej. W 2025 roku inflacja może być wyższa niż w 2024 r. Spadek inflacji jest prognozowany dopiero na 2026 rok – o ile oczywiście nie będzie żadnych poważnych zawirowań. Do tego eksperci przypominają, że obecna walka cenowa między dyskontami spowalnia poziom i tempo wzrostu cen. Ale jednocześnie ostrzegają, że w czasie wakacji sklepy mogą przerzucić całość odmrożonego w kwietniu podatku VAT na swoich klientów.

Andrzej Duda. Ile zostało prezydentowi do końca kadencji?
17 lip 2024

Kiedy prezydent Andrzej Duda kończy kadencję? Kiedy są wybory prezydenckie?

Osoby z niepełnosprawnościami czekają na ustawę o asystencji osobistej. Co mówi pełnomocnik rządu ds. osób z niepełnosprawnościami?
17 lip 2024

Osoby z niepełnosprawnościami czekają na ustawowe uregulowanie asystencji osobistej. Łukasz Krasoń, pełnomocnik rządu ds. osób z niepełnosprawnościami, przekazał, że projekt przepisów jest już na ostatniej prostej. Upowszechnienie się asystencji osobistej pozwoliłoby sporej grupie osób z niepełnosprawnościami na bardziej aktywne życie, także pod względem zawodowym.

Renta wdowia. Kiedy wejdzie w życie? Ministra podała termin, jest zmiana
17 lip 2024

Projekt wprowadzający rentę wdowią wróci już niedługo pod obrady Sejmu. Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk przekazała, że ma się to wydarzyć jeszcze w lipcu. Podała też termin, kiedy w związku z tym ustawa o rencie wdowiej może ostatecznie wejść w życie.

Jak przekazać darowiznę swojemu dziecku i uniknąć podatku? W 2024 r. zrób te trzy rzeczy, a będziesz mógł spać spokojnie
16 lip 2024

Jak przekazać darowiznę swojemu dziecku i uniknąć podatku? Zrób trzy rzeczy, a będziesz mógł spać spokojnie. Darowizny w najbliższej rodzinie są co do zasady zwolnione od podatku, jednak czasami trzeba złożyć druk SD-Z2.

pokaż więcej
Proszę czekać...