Zgoda na zawarcie umowy z podwykonawcą może być wyrażona przez inwestora w sposób czynny lub bierny. Czynne wyrażenie zgody następuje poprzez wyraźne oświadczenie (pisemne lub ustne), albo przez inne zachowanie, które w sposób dostateczny ujawnia jego wolę. Wyrażenie zgody w sposób bierny polega na braku sprzeciwu lub zastrzeżeń inwestora, zgłoszonych w terminie 14 dni od przedstawienia mu umowy z podwykonawcą lub jej projektu wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie.
Zobacz serwis: Umowy budowlane
Zapewnienie inwestorowi możliwości zapoznania się z dokumentacją dotyczącą robót realizowanych przez podwykonawcę jest konieczne dla przyjęcia, że inwestor wyraził zgodę na zawarcie umowy podwykonawczej. Powstanie solidarnej odpowiedzialności inwestora za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy jest zatem uzależnione od posiadania przez inwestora informacji o konkretnej umowie z konkretnym podwykonawcą (przy czym informacja ta może pochodzić z dowolnego źródła i uzyskać ją może inwestor zarówno przed jak i po zawarciu umowy podwykonawczej).
Powyższy przepis ustanawia zatem odpowiedzialność inwestora za dług generalnego wykonawcy i obejmuje wynagrodzenie należne podwykonawcy na podstawie zawartej przez niego umowy. Warunkiem powstania obowiązku zapłaty wynagrodzenia przez inwestora jest jednak nie tylko wyrażenie przez niego zgody na zawarcie umowy, ale również wykonanie robót budowlanych przez podwykonawcę. Podwykonawca może więc dochodzić zapłaty wynagrodzenia od inwestora tylko wtedy, gdy zrealizował część obiektu stanowiącego przedmiot świadczenia generalnego wykonawcy na podstawie umowy z inwestorem.
Podkreślenia wymaga, że podwykonawca nie ma obowiązku wcześniejszego podejmowania jakichkolwiek działań zmierzających do zaspokojenia jego wierzytelności w stosunku do bezpośredniego kontrahenta, czyli generalnego wykonawcy. W związku z solidarnym charakterem odpowiedzialności inwestora podwykonawca może swobodnie decydować o wyborze podmiotu, do którego zwróci się o zapłatę i to niezależnie od tego, czy inwestor dokonał już zapłaty na rzecz generalnego wykonawcy.
Zobacz serwis: Nieruchomości
Warto pamiętać, że przewidziana w art. 6471Kodeksu cywilnego odpowiedzialność inwestora wobec podwykonawców za zapłatę wynagrodzenia nie kończy się wraz z rozwiązaniem umowy pomiędzy inwestorem a generalnym wykonawcą. Przepis ten ma bowiem charakter gwarancyjny i zapewnia podwykonawcom ochronę również wtedy, gdy z jakichś przyczyn jedna ze stron odstępuje od umowy o generalne wykonawstwo. Dzieje się tak dlatego, że umowa o podwykonawstwo, pomimo że jest powiązana z umową zawartą pomiędzy inwestorem a generalnym wykonawcą, stanowi odrębny stosunek zobowiązaniowy.
Rozwiązanie umowy zawartej z inwestorem nie zwalnia generalnego wykonawcy od obowiązków wypływających z umowy o podwykonawstwo. Analogicznie sprawa wygląda z punktu widzenia obowiązków inwestora: odstąpienie od umowy z generalnym wykonawcą nie uchyla obowiązku rozliczenia pomiędzy generalnym wykonawcą i podwykonawcą. W konsekwencji nie powoduje to wyłączenia odpowiedzialności inwestora za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy za roboty wykonane w ramach umowy o podwykonawstwo.
W przypadku rozwiązania umowy z generalnym wykonawcą inwestor powinien zatem zadbać o dokładne ustalenie zakresu prac zrealizowanych przez poszczególnych podwykonawców. Przy ostatecznym rozliczeniu rozwiązanej umowy pomiędzy inwestorem i generalnym wykonawcą należy uwzględnić wynagrodzenie należne podwykonawcom, za które inwestor ponosi solidarną odpowiedzialność. W przeciwnym wypadku inwestor ponosi ryzyko konieczności podwójnej zapłaty wynagrodzenia: na rzecz generalnego wykonawcy, a następnie na rzecz podwykonawców dochodzących swych roszczeń na podstawie art. 6471Kodeksu cywilnego.
Kwestia ta powinna mieć istotne znaczenie przy konstruowaniu umów budowlanych, a także przy podejmowaniu decyzji co do chwili odstąpienia od umowy przez inwestora w razie nieprawidłowego jej wykonywania przez generalnego wykonawcę. Zbyt późna reakcja ze strony inwestora może się bowiem wiązać z koniecznością późniejszego dochodzenia od generalnego wykonawcy nie tylko roszczeń odszkodowawczych, ale również roszczeń regresowych w związku z żądaniami zapłaty wynagrodzenia kierowanymi do inwestora przez podwykonawców.