Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest tzw. ograniczonym prawem rzeczowym. Powstaje doniosła społecznie kwestia: czy jest możliwe zasiedzenie tego prawa.
Zasiedzenie ograniczonego prawa rzeczowego
Zasiedzenie stanowi wyjątek od zasady prawa własności, w związku z tym przepisy z tym związane należy interpretować ściśle (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego w wyroku z dnia 28 października 2003 r., P 3/03). W związku z tym, zasiedzenie może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie (a dokładniej w Kodeksie cywilnym). Dotyczy to więc zasiedzenia prawa własności nieruchomości czy też własności ruchomości (np. samochodu), ale także prawa użytkowania wieczystego (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 1975 r., III CZP 63/75) oraz niektórych ograniczonych praw rzeczowych, takich jak służebności (art. 292 Kodeksu cywilnego).
Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!
Tradycyjnie przy tym przyjmowano, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie podlega zasiedzeniu, nawet po upływie wymaganego prawem okresu (obecnie: 20 lat w dobrej wierze, 30 lat w złej wierze). Prawo to zostało bowiem uregulowane w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, która nie zawiera żadnej normy, z treści której można byłoby wywodzić możliwość nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w drodze zasiedzenia. To stanowisko obecnie nie jest już takie niejednolite.
Zasiedzenie mieszkania spółdzielczego – orzeczenie sądu
Warto w tym miejscu przywołać postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 29 października 2018 r., sygn. II Ca 825/18. Sąd ten uznał, że w związku ze zmianami w prawie spółdzielczym, a dokładniej uznania niektórych przepisów za niekonstytucyjne przez Trybunał Konstytucyjny z dnia 30.03.2004 r., ((sygn. K 32/03, OTK 2003, Nr 3, poz. 23), nie można wykluczyć możliwości zasiedzenia spółdzielczego prawa do lokalu. W wyroku tym trybunał uznał za niezgodne z Konstytucją regulacje zawarte w art. 17/2 ust 1 i art. 17/8 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, warunkujące i uzależniające możliwość nabycie tego prawa od członkostwa nabywcy w spółdzielni. Co jednak istotne, Sąd ten uznał, że początek biegu zasiedzenia takiego prawa może być liczony dopiero od dnia 15 czerwca 2004 r., tj. od wejścia w życie ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30.03.2004 r. W związku z tym, zgodnie z tym stanowiskiem nabycie przez zasiedzenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w złej wierze mogłoby nastąpić, ale najwcześniej z dniem 16 czerwca 2034 roku.
Niemniej Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2021 r., sygn. akt V CSKP 118/21 uchylił ww. orzeczenie Sądu Okręgowego we Wrocławiu sugerując, że początek biegu zasiedzenia tzw. mieszkania spółdzielczego własnościowego może zacząć biec wcześniej. SN nie udzielił przy tym jednoznacznej odpowiedzi, od kiedy dokładnie zasiedzenie mogłoby być liczone, sugerując jedynie, że datą początkową mogłoby być wejście w życie Konstytucji z 1997 roku (tj. 17 października 1997 r.).
Michał Górski
Autor jest adwokatem, doktorem nauk prawnych, współautorem blogów o zasiedzeniu nieruchomości oraz odszkodowaniu od Państwa
Polecamy serwis: Sprawy urzędowe