Podmiot zobowiązany
To, jaki podmiot zobowiązany jest do utrzymania chodnika w należytym stanie zależy od tego, gdzie ten chodnik jest położony. Jeśli bowiem do wypadku dojdzie w miejscu należącym do gminy, tj. na chodniku (tzw. „luźny” chodnik), na placu lub innym terenie otwartym, wówczas to ona ponosi odpowiedzialność a roszczenia kierować należy do wydziału odpowiedzialnego za gospodarkę komunalną Urzędu Gminy/ Miasta. Usuwanie śniegu z przystanków komunikacji miejskiej jest obowiązkiem przedsiębiorstw je użytkujących, np. PKP. Natomiast zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach utrzymanie czystości i porządku nieruchomości należy do obowiązków jej właściciela. Jeśli więc do zdarzenia dojdzie na chodniku przed budynkiem wielolokalowym (blokiem), na osiedlu, to wówczas odpowiedzialność poniesie właściciel nieruchomości. Pod pojęciem właściciela nieruchomości rozumie się również współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomość w zarządzie lub użytkowaniu, a także podmioty władające nieruchomością, w tym dzierżawców. Część zadań przekazywana jest wspólnotom mieszkaniowym, zarządcom nieruchomości, profesjonalnym firmom. Potwierdza to stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w uchwale z dnia 28 lutego 2006 r., III CZP 5/06. Sąd Najwyższy wskazał bowiem, że wspólnota ma za zadanie realizować wspólny interes właścicieli, a także innych osób, wyrażający się w utrzymywaniu należytego stanu wspólnej nieruchomości. Odszkodowania za wypadek mający miejsce na chodniku obok nieruchomości możemy więc dochodzić od Spółdzielni Mieszkaniowej.
Właściciel nieruchomości powierzając (w drodze odpowiedniej umowy) odśnieżanie specjalistycznej firmie przenosi na nią odpowiedzialność z tego tytułu. Jeśli jednak czynności te wykonuje dozorca (w ramach stosunku pracy) to odpowiedzialność nadal obciąża właściciela. Jest to rozwiązanie praktykowane najczęściej.
Zobacz: Odszkodowanie za złamanie na oblodzonym chodniku
Zakres obowiązków
Do obowiązków wskazanego wyżej podmiotu należy zapewnienie odpowiedniego stanu dróg wewnętrznych i chodników, niezależnie od pory roku i panujących warunków pogodowych. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 przywołanej ustawy Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych.
Zależne od czynników pogodowych będą natomiast wykonywane zadania. Najbardziej dokuczliwe są one zimą. To właśnie wtedy właściciele lub zarządcy muszą ponieść największe nakłady czasowe, organizacyjne i finansowe, by zapewnić mieszkańcom odpowiednie warunki dotarcia do posesji. Odśnieżanie chodników, sprzątanie zalegającego śniegu, usuwanie lodowych sopli z dachu i rynien to tylko przykłady „zimowych obowiązków”.
Wypadek
Jakie prawa przysługują nam w sytuacji, gdy podmiot zobowiązany nie wywiązuje się z nałożonego ustawowo obowiązku dbania o stan chodnika?
Właściciel/zarządca może ponieść karę finansową do 500 zł, nakładaną w drodze mandatu ze strony np. Straży Miejskiej. Znacznie poważniej jego sytuacji wygląda, jeśli doszło do wypadku. Postawę odpowiedzialności stanowi art. 415 ustawy - Kodeks cywilny: „kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”. Osobie, która doznała przykrego wypadku na nieodśnieżonym, oblodzonym lub śliskim chodniku, przysługuje prawo dochodzenia roszczeń w postaci odszkodowania/ zadośćuczynienia/ renty. Odszkodowanie obejmuje koszty leczenia (w tym koszty zakupu niezbędnego sprzętu np. stabilizatora, kul rehabilitacyjnych), rehabilitacji oraz utracony zysk – utracone, na skutek czasowej niemożności świadczenia pracy, zarobki. Zadośćuczynienie jest natomiast rekompensatą za doznane krzywdy. Renta może zostać przyznana w sytuacji, gdy poszkodowany w wyniku wypadku utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy.
Polecamy serwis: Odszkodowania
Dochodzenie roszczeń
By dochodzenie roszczeń było skuteczne i doprowadziło do uzyskania satysfakcjonujących świadczeń należy odpowiednio się przygotować. Najważniejszym zadaniem leżącym po stronie poszkodowanego jest zebranie odpowiednich dowodów. To on ma wykazać istnienie związku przyczynowego pomiędzy nienależytym stanem chodnika, zaistniałym zdarzeniem i szkodą poniesioną w jego wyniku. Dużą rolę odgrywają bezpośredni świadkowie zdarzenia (bliscy towarzyszący nam w trakcie spaceru, osoby postronne, przypadkowi przechodnie). O ich przychylność należy zadbać już w chwili następującej bezpośrednio po zaistnieniu zdarzenia. Ich zadaniem jest potwierdzenie przedstawionej wersji zdarzeń oraz informacja o nagannym stanie chodnika. Pomocne mogą okazać się także zdjęcia, dokumentujące przebieg samego zajścia a także wygląd miejsca wypadku. Dla celów dowodowych wystarczające są fotografie wykonane przy pomocy telefonu komórkowego. Warto poinformować odpowiednie służby (Straż miejską lub Policję), które zobligowane są do sporządzenia oficjalnej notatki z miejsca zdarzenia. Dokument taki zawiera m.in.: wykaz poniesionych strat, zarówno tych zdrowotnych jak i materialnych. Kolejnym dowodem jest opinia lekarska wydana w wyniku dokonanej obdukcji. Warto posłużyć się rachunkami, potwierdzającymi koszty leczenia oraz dokumentacją medyczną (wyniki badań, prześwietlenia złamania, wypis szpitalny).
Skrupulatne przygotowanie materiału dowodowego umożliwia podjęcie próby polubownego załatwienia sprawy. Gdy ta okaże się bezskuteczna możemy wystąpić na drogę sądową. Pismem rozpoczynającym postępowanie jest pozew. Powinniśmy wskazać w nim, czego konkretnie się domagamy (tzn. o jakie świadczenie zabiegamy i w jakiej wysokości).
Na wysokość odszkodowania negatywny wpływ mają niektóre choroby (cukrzyca, łamliwość kości, epilepsja) oraz pozostawanie w czasie wypadku pod wpływem alkoholu.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach,
- uchwała SN z dnia 28 lutego 2006 r., III CZP 5/06.