O przyjęciu nowego członka w poczet spółdzielni decyduje na ogół walne zgromadzenie spółdzielni, jeżeli jest inaczej to odpowiedni organ odwoławczy wyznacza statut spółdzielni. Członkami spółdzielni mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne o ile statut spółdzielni nie stanowi inaczej (art. 15 § 4 PrSpółdz). Warunkiem przyjęcia w poczet członków spółdzielni jest złożenie deklaracji w formie pisemnej (ad solemnitatem). Deklaracja powinna zawierać jego imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania, a jeżeli przystępujący jest osobą prawną - jej nazwę i siedzibę, ilość zadeklarowanych udziałów, dane dotyczące wkładów, jeżeli statut ich wnoszenie przewiduje, a także inne dane przewidziane w statucie (art. 16 PrSpółdz). Założyciele spółdzielni stają się jej członkami z chwilą zarejestrowania spółdzielni. Najczęstszym sposobem nabycia członkostwa jest przyjęcie nowego członka przez organy spółdzielni. Stosunek członkostwa w spółdzielni ma charakter umowy cywilnoprawnej, ponieważ strony – spółdzielnia i nowy członek zawierają między sobą umowę wstąpienia.
Informacje wstępne
Spółdzielnia liczy co najmniej 10 członków. Członkiem spółdzielni może być każda osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnych, o ile odpowiada wymaganiom określonym w statucie. Odpowiednie ustawy o specyficznych rodzajach spółdzielni określają wyjątki w tym zakresie. Wymóg pełnej zdolności do czynności prawnych wyklucza zatem osoby ubezwłasnowolnione i niepełnoletnie z możliwości ubiegania się o członkostwo w spółdzielni. Statut spółdzielni może określić jednak od tej zasady wyjątki. Nie mogą one być członkami organów spółdzielni, a w walnym zgromadzeniu biorą udział przez swoich przedstawicieli. Członkami spółdzielni mogą być też osoby prawne, o ile statut nie określa inaczej tego zagadnienia. Jeżeli członkami spółdzielni są wyłącznie osoby prawne, muszą występować w liczbie co najmniej 3. Taki zapis zawarty w ustawie prawo spółdzielcze pozwala na tworzenie spółdzielni, której członkami są zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne.
Zobacz: Regulacja spółdzielni mieszkaniowych
Wszczęcie postępowania
Postępowanie w sprawie przystąpienia do spółdzielni następuje na wniosek osoby zainteresowanej skierowany do odpowiedniego organu spółdzielni, na ogół wniosek taki kierowany jest do zarządu spółdzielni lub walnego zgromadzenia jego członków. Nie istnieje potrzeba składania deklaracji członkowskiej w formie szczególnej. Potrzebna jest jedynie forma pisemna, która jest formą obligatoryjną.
Deklaracja powinna zawierać :
- Imię i nazwisko;
- Miejsce zamieszkania, lub adres siedziby osoby prawnej;
- Ilość zadeklarowanych udziałów lub wartość wkładu (Każdy z członków spółdzielni jest zobowiązany do zadeklarowania chociaż jednego udziału, chyba że statut spółdzielni stanowi inaczej. Może też istnieć potrzeba wniesienia wkładu np. rzeczowego (maszyny, grunt), lub pieniężnego.);
- Dane dotyczące wkładów;
- Inne informacje przewidziane w statucie.
Forma pisemna jest również wymagana dla wszelkich zmian w deklaracji członkowskiej.
Członek spółdzielni powinien wskazać w deklaracji lub innym pisemnym oświadczeniu osobę, której spółdzielnia jest zobowiązana wypłacić udziały, po jego śmierci. Prawo z tego tyłu nie należy do spadku.
Innym sposobem przystąpienia do spółdzielni jest udział w jej powstaniu. Założyciele spółdzielni z mocy prawa stają się jej członkami z chwilą zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Zobacz serwis: Spółdzielnia mieszkaniowa
Przebieg postępowania
Po złożeniu wniosku następuje jego rozpatrzenie przez odpowiedni organ spółdzielni. Uchwała w sprawie przyjęcia do spółdzielni jest podejmowana w ciągu miesiąca od daty złożenia wniosku, chyba że statut stanowi inaczej. O uchwale ustanawiającej przyjęcie w poczet członków spółdzielni lub odmawiającej przyjęciu w poczet członków spółdzielni zawiadamia się w ciągu dwóch tygodni od jej podjęcia, zawiadomienie o odmowie przyjęcia powinno zawierać uzasadnienie. Przejawia się tu zasada ,,otwartych drzwi’’, która powoduje że członkiem spółdzielni może zostać każdy kto spełnia wymagania określone przepisami prawa i w statucie. Zasada ta nie skutkuje powstaniem roszczenia cywilnoprawnego o przystąpienie w poczet członków spółdzielni. Spółdzielnia nie może jednak odmówić spadkobiercom dziedziczącym udziały jeżeli spełniają oni wymagania zawarte w statucie.
Przyjęcie do spółdzielni należy stwierdzić na deklaracji po przez podpis dwóch członków zarządu lub dwóch osób upoważnionym do tego przez zarząd.
Zobacz serwis: Nieruchomości
Odwołanie od decyzji
Odwołanie od decyzji następuje w formie pisma skierowanego do organu właściwego zgodnie ze statutem do jego rozpatrzenia. Na ogół jest to walne zgromadzenie członków spółdzielni, w innych wypadkach statut określa organ właściwy. Statut spółdzielni określa termin do wniesienia odwołania i termin do jego rozpatrzenia.
Prawomocny wyrok sądu zobowiązujący spółdzielnię do przyjęcia danej osoby w poczet członków zastępuje oświadczenie woli organu właściwego do przyjmowania członków.