W przypadku umów sprzedaży zawieranych w formie aktu notarialnego (m.in. sprzedaż nieruchomości) podatek jest obliczany na podstawie ustalonej przez strony ceny i wpłacany do organu podatkowego przez notariusza. Notariusz przesyła także organowi wypis z aktu notarialnego.
Czy organ może skontrolować wartość rynkową?
Jeżeli cena sprzedaży ustalona przez strony w ocenie organu podatkowego nie będzie odpowiadała warunkom rynkowym, wówczas organ podatkowy może wszcząć postępowanie zmierzające do ustalenia rzeczywistej wartości rynkowej rzeczy. Organ podatkowy w pierwszej kolejności samodzielnie, w oparciu o własną wiedzę i informacje, powinien ustalić wartość przedmiotu transakcji i wezwać podatnika do jej podwyższenia lub obniżenia w terminie 14 dni daty otrzymania wezwania. W odpowiedzi na powyższe wezwanie podatnik może ponownie określić wartość przedmiotu sprzedaży lub podtrzymać dotychczasową wycenę, tożsamą z ceną sprzedaży.
W tym drugim przypadku, wobec niezaakceptowania przez podatnika wartości ustalonej przez organ podatkowy, organ podatkowy prowadzić będzie dalsze postępowanie w celu ustalenia wartości rynkowej przedmiotu sprzedaży, np. nieruchomości. W toku tego postępowania organ zobowiązany jest przeprowadzić dowód z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego lub też z operatu szacunkowego przedstawionego przez podatnika.
Należy podkreślić, iż w przypadku powołania biegłego przez organ podatkowy z urzędu, podatnik będzie zobowiązany ponieść koszty sporządzenia operatu szacunkowego, jeśli wartość rynkowa nieruchomości ustalona przez tego biegłego, będzie różniła się o 33% od wartości zadeklarowanej przez podatnika.
Postępowanie prowadzone przez organ podatkowy kończy się wydaniem decyzji podatkowej ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych od dokonanej sprzedaży. Powyższa decyzja określa pozostałą wysokość podatku jaki powinien zapłacić podatnik wraz z odsetkami za zaległość podatkową. Podatnikowi przysługuje prawo odwołania się takiej decyzji do organu podatkowego wyższej instancji (izby skarbowej) w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji.
Postępowanie w celu ustalenia wysokości rzeczywistej wartości rynkowej i określenia wysokości należnego podatku może być prowadzone przez organy podatkowe w okresie 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku.
Zobacz serwis: Podatki
Czy prawo ustalenia rzeczywistej wartości rynkowej przysługuje tylko podatnikowi?
Weryfikacja rzeczywistej wartości rynkowej dla celów podatkowych może nastąpić także z inicjatywy podatnika. W tym celu podatnik powinien wnieść wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku od czynności cywilnoprawnych do właściwego organu podatkowego. Takie sytuacje, choć rzadkie w praktyce, mogą jednakże wystąpić, gdy nabywca po fakcie dojdzie do przekonania, iż zapłacona przez niego cena przewyższa cenę rynkową, a różnica jest na tyle znaczący, iż wszczynanie postępowania może stać się ekonomicznie opłacalne. Podatnik może wystąpić z powyższym wnioskiem w terminie 5 lat od końca roku, w którym zapłacił podatek.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U.10.101.649 j.t. z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U.05.8.60 j.t. z późn. zm);