Jakie wyróżniamy rodzaje współwłasności?
Polskie prawo wprowadza dwa rodzaje współwłasności – łączną i w częściach ułamkowych.
Ze współwłasnością łączną mamy do czynienia wówczas, gdy współwłaściciele nie posiadają udziałów, a własność danej rzeczy przysługuje im łącznie, a nie samodzielnie. Nie mogą oni rozporządzać przedmiotem własności. Taki rodzaj współwłasności łączy np. małżonków lub wspólników spółki cywilnej.
Współwłasność w częściach ułamkowych, jak sama nazwa wskazuje, to współwłasność, w której każdemu współwłaścicielowi przysługuje pewien określony, najczęściej ułamkiem, udział w przedmiocie współwłasności. Dzieje się tak, na przykład wówczas, gdy kilka osób kupuje wspólnie nieruchomość (np. działkę pod zabudowę).
Zobacz również: Czym jest ewidencja gruntów i budynków?
Ze zniesieniem współwłasności będziemy mieć do czynienia wyłącznie w tym drugim przypadku.
Sposoby zniesienia współwłasności
Jeżeli współwłaściciele chcą znieść współwłasność mogą dokonać tego w umowie (jeżeli zgadzają się co do sposobu zniesienia współwłasności) lub w drodze postępowania sądowego (jeśli nie osiągną porozumienia).
Istnieją dwa najbardziej powszechne sposoby zniesienia współwłasności:
1. podział przedmiotu współwłasności i przyznanie poszczególnym współwłaścicielom prawa własności do ich części;
2. przyznanie przedmiotu współwłasności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli (lub bez takiego obowiązku, ale tylko za zgodą pozostałych).
Podział rzeczy
Zniesienia współwłasności poprzez podział rzeczy można dokonać tylko wówczas, gdy jest to prawnie dopuszczalne. Krótko mówiąc – tylko wtedy, gdy rzecz po podziale będzie mogła być odrębnym przedmiotem własności.
Zobacz również: Nieruchomości
Najczęściej zniesienie współwłasności przez podział ma zastosowanie przy współwłasności nieruchomości, takiej jak działka. Warto podkreślić, że nieruchomość taka będzie mogła zostać podzielona tylko wówczas, gdy w jej skład wchodzi co najmniej dwie działki ewidencyjne.
W takim przypadku niezbędne będzie zawarcie umowy w formie aktu notarialnego. Zawiera się w nim oświadczenie o zniesieniu współwłasności oraz sposobie podziału działki (np. po ¼ dla dwóch współwłaścicieli, a ½ dla trzeciego).
Konieczną czynnością jest również złożenie wniosku do sądu wieczystoksięgowego o wydzielenie z księgi wieczystej danej działki i założenia dal niej nowej, odrębnej księgi.
Zobacz serwis: Sprawy urzędowe
Jeżeli podział działki nie jest możliwy, można znieść współwłasność poprzez przyznanie nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli i zobowiązanie go do spłaty pozostałych współwłaścicieli.