Problematyka możliwości odcięcia dostawy wody uregulowana została w ustawie z dnia 7 czerwca 2001 roku „o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków”. Precyzuje ona w sposób wyczerpujący sytuacje, w których przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może odciąć dostawę wody oraz jakie warunki muszą zostać przez przedsiębiorstwo spełnione. Woda pitna jest dobrem koniecznym dla ludności, tym samym jej dostawa oraz możliwość zaprzestania świadczenia usług w tym zakresie, podlega szczególnym regulacjom, które wynikają z ustawy.
Kiedy przedsiębiorstwo może odciąć wodę?
Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne, jeżeli:
- przyłącze wodociągowe lub przyłącze kanalizacyjne wykonano niezgodnie z przepisami prawa;
- odbiorca usług nie uiścił należności za pełne dwa okresy obrachunkowe, następujące po dniu otrzymania upomnienia w sprawie uregulowania zaległej opłaty;
- jakość wprowadzanych ścieków nie spełnia wymogów określonych w przepisach prawa lub stwierdzono celowe uszkodzenie albo pominięcie urządzenia pomiarowego;
- został stwierdzony nielegalny pobór wody lub nielegalne odprowadzanie ścieków, to jest bez zawarcia umowy, jak również przy celowo uszkodzonych albo pominiętych wodomierzach lub urządzeniach pomiarowych.
O ile kryteria zawarte w art. 8 ust. 1 pkt 1,3,4 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków są oczywiste w ich interpretacji, to ust. 1 pkt 2 niniejszego przepisu może budzić niemałe kontrowersje, szczególnie wśród nierzetelnych odbiorców. Przesłankę nieuiszczenia należności za pełne dwa okresy obrachunkowe należy interpretować jako nieuregulowanie należności z tytułu wystawionych faktur obejmujących przynajmniej dwa pełne okresy obrachunkowe. Co ważne, nie muszą to być okresy następujące bezpośrednio po sobie.
W przypadku, gdyby przyjąć inną wykładnię przepisu, odbiorca mógłby skutecznie blokować przedsiębiorstwom wodociągowo-kanalizacyjnym możliwość odcięcia dostawy wody poprzez regulowanie naprzemiennie wystawianych faktur. Tym samym wskazać należy, że mogą to być należności za okresy obrachunkowe przypadające po dniu otrzymania upomnienia, niekoniecznie przypadające bezpośrednio jeden po drugim.
Obowiązki przedsiębiorstwa w związku z odcięciem dostaw wody
Ustawa nakłada na przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne szereg wymogów jakie muszą zostać spełnione w przypadku odcięcia dostawy wody na podstawie art. 8 ust.1 pkt 2 ustawy.
Zgodnie z ustawą, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma obowiązek powiadomić odbiorcę, wobec którego zamierza się przeprowadzić procedurę odcięcia wody przynajmniej na 20 dni przed planowanym terminem odcięcia wody oraz wskazać zastępczy punkt poboru wody pitnej. Ma także obowiązek umożliwić korzystanie z wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w tym punkcie z chwilą odcięcia dostawy wody.
Poza powiadomieniem o terminie planowego odcięcia dostawy wody samego odbiorcy, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma obowiązek powiadomić o zamiarze odcięcia wody lub zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego oraz o miejscach i sposobie korzystania z zastępczego punktu poboru powiatowego inspektora sanitarnego oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta), na co najmniej 20 dni przed planowanym terminem odcięcia dostawy wody lub zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego.
W praktyce można tego dokonać na podstawie jednego zawiadomienia, kierowanego do odbiorcy usług, któremu zamierza się odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne jako przekazane do wiadomości wskazanych organów, jako skuteczne wypełnienie obowiązku nałożonego na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w ustawie. Dla celów dowodowych wypełnienia obowiązków warto nadać zawiadomienia listem poleconym lub złożyć osobiście za potwierdzeniem odbioru.
Samo zawiadomienie powinno wskazywać dane odbiorcy oraz adres punktu poboru, który zamierza się odciąć lub adres punktu przyłącza kanalizacyjnego przeznaczonego do zamknięcia oraz termin w jakim planuje się odcięcie dostawy wody lub zamknięcie przyłącza kanalizacyjnego. W praktyce nie ma konieczności wskazywania konkretnej daty dziennej, a wyłącznie informację o przynajmniej 20 dniowym terminie po upływie którego dostawa wody zostanie odcięta- liczonym od dnia otrzymania pisma.
Liczy się tylko ustawa
Należy wskazać, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, poza przypadkami wskazanymi w ustawie nie może odciąć dostawy wody oraz zamknąć przyłącza kanalizacyjnego. Katalog ustawowych przesłanek jest zamknięty i jakiekolwiek dodatkowe przesłanki wykorzystywane przez przedsiębiorstwo stanowiły będą naruszenie prawa. Katalogu tego nie można rozszerzyć także zapisami zawartymi w regulaminie dostarczania wody i odprowadzania ścieków ani uchwałą rady, gdyż stanowić będą regulacje wykraczające poza delegację ustawową, co potwierdzały wielokrotnie w swoich orzeczeniach sądy (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie II SA/Rz 1288/17; 1289/17).