Czy małżonkowie są najemcami lokalu – bez względu na istniejące między nimi stosunki najmu?
Małżonkowie bez względu na istniejące między nimi stosunki najmu są najemcami lokalu, w szczególności, jeżeli nawiązanie stosunku najmu lokalu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny nastąpiło w czasie trwania małżeństwa. Jeżeli między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa, do wspólności najmu stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej.
Zobacz również: Najem przez małżonków
Czy ustanie wspólności ustawowej pociąga za sobą ustanie wspólności najmu lokalu?
Ustanie wspólności ustawowej podczas trwania małżeństwa nie pociąga za sobą ustania wspólności najmu lokalu. Uregulowania w nim zawarte dotyczą sytuacji, kiedy nawiązanie stosunku najmu lokalu mogącego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych rodziny, nastąpiło w czasie trwania małżeństwa w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny i przesądza w pierwszym rzędzie o tym, że oboje małżonkowie – bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe – są, jako strona tego stosunku, najemcami. W konsekwencji prawo najmu objęte jest przymusową wspólnością majątkową małżeńską. Co oznacza, że nie można wprowadzić odmiennych rozwiązań na drodze intercyzy.
Sąd stosując odpowiednio przepisy o zniesieniu wspólności majątkowej może z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków znieść wspólność najmu lokalu.
Jaką funkcję spełnia zasada wspólności najmu lokalu?
Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązania stanowią przejaw realizacji podstawowych zasad prawa rodzinnego służącego umocowaniu trwałości związku małżeńskiego i są one też wynikiem traktowania najmu lokalu, jako istotnej podstawy bytowej funkcjonowania rodziny.
Wspólność najmu lokalu zasadniczo trwa po ustaniu wspólności majątkowej, co odbiega zasadniczo od treści przepisu art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który przewiduje z chwilą ustania wspólności ustawowej odpowiednio stosowanie do majątku, który był nią objęty (również podziału tego majątku) przepisów o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Oznacza to także odesłanie do przepisów o wspólności w częściach ułamkowych, a w dalszej konsekwencji do wspólności najmu lokali odrębnej od pozostałych elementów majątku małżeńskiego.
Zobacz również serwis: Najem
Jednakże zasada ta dotyczy jedynie ustania wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, stąd też wynikająca z przepisu art. 680¹ Kodeksu cywilnego wspólność najmu lokalu, która ustaje w przypadku, kiedy ustaje małżeństwo – na skutek:
- śmierci małżonka,
- unieważnienia małżeństwa,
- orzeczenia możliwości sądowego zniesienia wspólności najmu lokali w czasie trwania małżeństwa z ważnych powodów na wniosek jednego z małżonków.
Małżonkowie bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe są najemcami lokalu nawet, jeżeli nawiązanie stosunku najmu lokalu nastąpi w czasie trwania małżeństwa. Jeżeli nawet dana osoba pozostaje w konkubinacie z najemcą lokalu, to fakt ten nie ma znaczenia prawnego, bowiem powołany przepis w sposób jednoznaczny odnosi się do okresu trwania małżeństwa. W żaden sposób nie można także interpretować tego przepisu w ten sposób, że do okresu trwania małżeństwa należy zaliczyć okres trwania konkubinatu.
Podstawa prawna:
Art. 680¹ Kodeks cywilny
Art. 46 Kodeks rodzinny i opiekuńczy