Zbiórka publiczna w świetle prawa rozumiana jest jako pozyskiwanie ofiar w gotówce lub w naturze (pieniędzy, darów rzeczowych) w miejscu publicznym na cel, który mieści się w sferze realizacji zadań uznawanych za sferę pożytku publicznego oraz na cele religijne. Wspomniane w definicji legalnej pojęcie „miejsca publicznego” nie jest dookreślone, stanowi je miejsce ogólnodostępne, a w szczególności ulice, place, parki i cmentarze.
Za zbiórkę publiczną nie będzie się uważać gromadzenia środków:
- na cele religijne, na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, naukową, oświatową i wychowawczą oraz na utrzymanie duchownych i członków zakonów, jeżeli odbywa się to w obrębie terenów kościelnych, kaplic oraz w miejscach i okolicznościach zwyczajowo przyjętych w danej okolicy i w sposób tradycyjnie ustalony;
- w drodze loterii pieniężnych i fantowych;
-wśród grona osób znajomych osobiście przeprowadzających zbiórkę;
- wśród młodzieży szkolnej na terenach szkolnych, odbywających się na podstawie pozwolenia władz szkolnych;
- w ramach zbiórek koleżeńskich odbywających się w lokalu urzędu publicznego na podstawie pozwolenia kierownika urzędu, lub innym zakładzie pracy.
POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej
Kto może przeprowadzić zbiórkę publiczną?
Organizatorem zbiórki mogą być przede wszystkim organizacje pozarządowe, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne, spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, kluby sportowe (i inne określone w art. 3 pkt. 3 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie), a także komitet społeczny powołany w celu przeprowadzenia zbiórki publicznej.
Zasady prowadzenia zbiórek
Obecne regulacje prawne, w odróżnieniu od obowiązującej ustawy z 1933 r., która dla przeprowadzenia zbiórki publicznej nakładała obowiązek uzyskania odpowiedniego pozwolenia w formie decyzji administracyjnej, wymagają jedynie elektronicznego zgłoszenia zbiórki na ogólnopolskim elektronicznym portalu przez jej organizatora i przy pomocy elektronicznego formularza, który musi zostać opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP (dopuszcza się także możliwość zgłoszenia w formie papierowej z własnoręcznym podpisem organizatora). Informację na stronie zamieszcza minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zweryfikowaniu zgłoszenia – w ciągu 3 dni roboczych od dnia jego otrzymania w postaci elektronicznej albo 7 dni roboczych od dnia otrzymania zgłoszenia w postaci papierowej.
Zobacz: Sprawy urzędowe
W przypadku zbiórki publicznej organizowanej przez komitet społeczny, członkowie komitetu dołączają do zgłoszenia zbiórki publicznej także akt założycielski.
Każda osoba zaangażowana w zbiórkę powinna mieć na sobie identyfikator, który będzie wskazywać jej imię i nazwisko, a także uwidoczni nazwę, cel i numer zbiórki publicznej.
W tym samym czasie organizator zbiórki może prowadzić więcej niż jedną zbiórkę publiczną – ważne jest, by na portalu prowadzonym przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji była widoczna o tym adnotacja, a także, by organizator zbiórki dostarczył ministerstwu sprawozdania o wysokości i rodzajach zebranych środków oraz ze sposobu rozdysponowania zebranych ofiar.
Zgłoszenie zbiórki publicznej
Zgłoszenie zbiórki publicznej powinno zawierać następujące elementy:
1) cel zbiórki publicznej;
2) dane organizatora zbiórki;
3) dane osoby uprawnionej do reprezentowania organizatora zbiórki;
4) sposób prowadzenia zbiórki publicznej;
5) miejsce prowadzenia zbiórki publicznej;
6) termin rozpoczęcia i termin zakończenia zbiórki publicznej;
7) przewidywane koszty niezbędne do zorganizowania i przeprowadzenia zbiórki, które zostaną pokryte z zebranych ofiar.
Uzupełnienie braków zgłoszenia
W przypadku, gdy zgłoszenie jest wypełnione nieprawidłowo lub, gdy nie dołączono do niego aktu założycielskiego, minister właściwy do spraw administracji publicznej powinien poinformować zgłaszającego niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 3 dni roboczych do dnia, kiedy wpłynęło do niego zgłoszenie elektroniczne lub 7 dni roboczych dla zgłoszeń dokonanych w postaci papierowej. Ten, który zgłosił zbiórkę ma czas na uzupełnienie w terminie 7 dni, w przeciwnym razie niedopełnienie formalności spowoduje pozostawienie zgłoszenia bez rozpoznania.
Zmiany w trakcie przeprowadzanej zbiórki
W momencie już odbywającej się zbiórki, możliwa jest zmiana jej celu, niemniej jednak musi to być cel zgodny z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub religijny. A w przypadku zmiany danych zawartych w zgłoszeniu, organizator zbiórki musi powtórnie zgłosić ją właściwemu ministrowi i czyni to w ciągu 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana.
Sankcje za niedostosowanie się do wymogów ustawowych organizacji zbiórki
Konsekwencje prawne w tym zakresie są przewidziane w kodeksie wykroczeń, który mówi, że wobec osoby organizującej lub przeprowadzającej zbiórkę bez wymaganego zgłoszenia zbiórki publicznej lub niezgodnie z nią, podlega karze grzywny.
Zobacz: Gmina
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1223)
- Ustawa z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz. U. 2016, poz. 1579)
- Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. 2016, poz. 1817 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2013 r. poz. 482, z późn. zm.)
- Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji 9 czerwca 2014 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących zbiórek publicznych (Dz.U. 2014 poz. 833)