"Pakiet Konstytucji Biznesu to 5 ustaw, które odmienią rzeczywistość gospodarczą. To także kluczowy etap reformy prawa gospodarczego, zapowiedzianej w Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju. Filarem naszych propozycji jest ustawa Prawo przedsiębiorców. Zawarliśmy w niej rozwiązania systemowe, jak choćby przepisy dotyczące pewności prawa czy zasady relacji urzędnik – przedsiębiorca, ale także bardzo konkretne, np. swoisty pas startowy dla młodych firm" – powiedział wicepremier Mateusz Morawiecki.
Konstytucja Biznesu ma być fundamentem dla wszystkich innych proprzedsiębiorczych aktywności rządu (np. pakiet #100zmianDlaFirm). Zastąpi obowiązującą ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, która dzisiaj jest centralnym aktem prawa gospodarczego.
Przyjęte ustawy to:
- Prawo przedsiębiorców,
- Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo przedsiębiorców oraz niektóre inne ustawy z pakietu "Konstytucji Biznesu",
- ustawa Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców,
- ustawa o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy,
- ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Nowe prawo ma wejść w życie 1 marca 2018 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących „ulgi na start”. Te zaczną obowiązywać 31 marca 2018 r.
Najważniejsze rozwiązania
1. Katalog relacji urząd - przedsiębiorca - Ustawa wprowadza katalog zasad regulujących relacje biznesu z państwem. Zasady te będą też wytycznymi dla administracji jak mają postępować w sprawach przedsiębiorców. To np.:
- co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone (przedsiębiorca może prowadzić biznes w sposób wolny, jeśli nie łamie wyraźnych zakazów lub ograniczeń),
- domniemanie uczciwości przedsiębiorcy (przedsiębiorca nie musi udowadniać swojej uczciwości, wątpliwości co do okoliczności konkretnej sprawy będą rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy),
- zasada proporcjonalności (urzędnikom wolno podejmować jedynie takie działania, które są konieczne do osiągnięcia zamierzonego celu).
2. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców - Bezstronny i apolityczny rzecznik będzie stał na straży praw przedsiębiorców zagwarantowanych w Konstytucji Biznesu. Będzie mógł np. wnioskować do ministrów o wydanie objaśnień najbardziej skomplikowanych przepisów i interweniować gdy prawa przedsiębiorców są łamane. Kadencja rzecznika to 6 lat.
Zobacz również: Podatki i opłaty
3. Pas startowy dla nowych firm -Na pas składają się dwa rozwiązania – tzw. działalność nierejestrowa i ulga na start.
- Działalność nierejestrowa będzie dotyczyć drobnej działalności zarobkowej osób fizycznych, np. dorywczego handlu lub okazjonalnych usług. Działalność taka nie będzie w ogóle uznawana za działalność gospodarczą. W praktyce oznacza brak konieczności rejestracji firmy w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, jeśli przychody z tej działalności nie przekroczą w żadnym miesiącu 50 proc. minimalnego wynagrodzenia (w przyszłym roku będzie 1050 zł) i brak składek ZUS z tego tytułu. Dochody z takiej działalności będą opodatkowane na zasadach ogólnych.
- Ulga na start to fakultatywne zwolnienie początkujących przedsiębiorców ze składek na ubezpieczenie społeczne maksymalnie przez pierwsze 6 miesięcy. Innymi słowy, przedsiębiorca będzie musiał zgłosić się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w terminie 6 miesięcy od rozpoczęcia działalności, a nie 7 dni - jak to jest obecnie. Po zgłoszeniu się do ubezpieczeń przedsiębiorcy będzie przysługiwał także, tak jak obecnie, 24-miesięczny okres preferencyjnych składek (tzw. mały ZUS). To rozwiązanie dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą, którzy potrzebują na początku czasu, by zorganizować warsztat pracy i zacząć osiągać dochody.
Ulga na start przyniesie prawie 8 mld zł oszczędności dla firm w 10 lat.
4. Objaśnienia prawne- Ministrowie i organy centralne będą wydawać objaśnienie prawne – napisane prostym językiem „poradniki” jak stosować najtrudniejsze przepisy. Zastosowanie się do nich będzie chroniło przedsiębiorcę, np. w razie kontroli. Do wydania objaśnień może zobowiązać ministrów Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.
5. Sprawy urzędowe także przez telefon lub e-mail - Za zgodą przedsiębiorcy, niektóre proste sprawy urzędowe będzie można załatwiać przez telefon, e-mail lub za pomocą innych środków komunikacji. Urząd będzie mógł w ten sposób szybko poinformować np. o konieczności doniesienia załączników czy o gotowych do odbioru dokumentach.
6.Stopniowa likwidacja numeru REGON - Numer REGON dla przedsiębiorców będzie stopniowo wycofywany z obrotu. NIP ma być podstawowym numerem identyfikującym przedsiębiorcę.
7. Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy - Będzie to portal internetowy - rozwinięcie obecnego www.biznes.gov.pl, który nie tylko w wyjaśni w jaki sposób załatwić poszczególne sprawy urzędowe, ale też umożliwi np. uiszczanie opłat urzędowych czy uzyskanie zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami czy składkami. Punkt przypomni przedsiębiorcom, przez sms lub e-mail, o zbliżających się terminach urzędowych oraz poinformuje o najważniejszych zmianach w prawie. Będą tam też publikowane wyjaśnienia dotyczące zagadnień prawnych budzących najwięcej wątpliwości w praktyce.
8. Bardziej elastyczne zawieszanie działalności gospodarczej - Zawiesić działalność będzie mógł też przedsiębiorca, który zatrudnia pracownika przebywającego na urlopie macierzyńskim czy wychowawczym (obecnie wymogiem jest niezatrudnianie żadnych pracowników). Zniesione zostanie też ograniczenie okresu zawieszenia działalności gospodarczej przez osoby fizyczne do 24 miesięcy – będzie można zawiesić działanie firmy również na dłuższy okres lub na czas nieokreślony. Po upływie terminu zawieszenia – jeśli przedsiębiorca zapomni złożyć wniosek o odwieszenie – nie zostanie wykreślony z rejestru (jak obecnie), ale odwieszony automatycznie.
9. Zmiany w pełnomocnictwach i prokurze - Przedsiębiorcy – osoby fizyczne będą mogły ustanawiać prokurentów. Zaś opublikowanie informacji o pełnomocniku lub prokurencie w CEIDG będzie równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa lub udzieleniem prokury na piśmie.
10. Jasny katalog form reglamentacji działalności gospodarczej - Uporządkowany został katalog form reglamentacji działalności gospodarczej. Pozostawiono trzy zasadnicze formy: koncesje, zezwolenia i rejestry działalności regulowanej. Tym samym zostały zniesione zgody i licencje jako odrębne formy reglamentacji. Jednocześnie wyraźnie uwypuklono różnice między nimi, wskazując m.in. że zezwolenia nie mogą mieć charakteru uznaniowego i powinny być zawsze udzielone, jeśli przedsiębiorca spełnia warunki przewidziane prawem.
11. Nowa ustawa dla przedsiębiorców zagranicznych - Pakiet „Konstytucji Biznesu” zawiera nową ustawę poświęconą zasadom udziału przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym w Polsce. Do tej pory regulacje te były rozrzucone w trzech różnych ustawach i niespójne. Obecnie inwestorzy zagraniczni otrzymują jeden przejrzysty, spójny akt prawny im dedykowany.
12. Prawo dla biznesu tworzone z głową - Wprowadzono katalog podstawowych reguł, którymi należy kierować się przy tworzeniu prawa gospodarczego. Jest to m.in. zasada proporcjonalnego ograniczania obciążeń dla MŚP, zgodnie z którą zanim przystąpi się do projektowania nowego prawa, należy przeanalizować czy zamierzonego skutku nie można osiągnąć za pomocą innych środków. Inne zasady: zasada dążenia do nienakładania nowych obowiązków administracyjnych, zasada ograniczenia obowiązków informacyjnych czy też zasada unikania nadimplementacji prawa Unii Europejskiej.