Nowelizacja zapewni wzmocnienie nadzoru nad działalnością doradców restrukturyzacyjnych, a także umożliwi zwiększenie przejrzystości systemu ich powoływania oraz powierzanie spraw o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa ekonomicznego i obronności państwa osobom o najwyższych kwalifikacjach i dużym doświadczeniu w prowadzeniu postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych.
Obecne przepisy dotyczące doradców restrukturyzacyjnych nie zapewniają kompleksowego i w pełni skutecznego kontrolowania sposobu wykonywania tego zawodu, gdyż ograniczają się do konkretnego postępowania sądowego, a zatem uniemożliwiają ocenę tej profesji w szerszej perspektywie. To zawód ważny dla bezpieczeństwa systemu gospodarczego i pojedynczych obywateli. Licencja doradcy restrukturyzacyjnego uprawnia do wykonywania funkcji nadzorcy lub zarządcy przedsiębiorstwa restrukturyzowanego oraz syndyka w postępowaniu upadłościowym. Przedstawiciele tego zawodu zajmują się również upadłością konsumencką.
Obecny system licencjonowania i nadzoru nad doradcami restrukturyzacyjnymi nie gwarantuje sprawnego przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego w przedsiębiorstwie prowadzącym działalność skomplikowaną biznesowo. Chodzi o to, że umożliwia on pełnienie tych funkcji osobom bez odpowiedniego doświadczenia. Nie ma też podstaw do szybkiej administracyjnej reakcji na poważne uchybienia, gdy nadzór sądowy nad tą działalnością okazuje się niewystarczający. Dlatego resort sprawiedliwości przygotował regulacje, które prowadzą do rozwiązania tych problemów.
Dopełnienie nadzoru nad doradcami restrukturyzacyjnymi
Przewidziano rozwiązania dopełniające nadzór sądowy nad działalnością doradców restrukturyzacyjnych i pozwalające skutecznie eliminować przypadki, w których reakcja sądów na nieprawidłowe funkcjonowanie doradców jest niewystarczająca lub spóźniona, z czym mogą wiązać się nieodwracalne konsekwencje finansowe.
Zobacz również: Postępowanie sądowe
Dlatego minister sprawiedliwości – niezależnie od nadzoru sądowego – będzie nadzorował osoby mające licencje doradców restrukturyzacyjnych. Nadzór ten nie będzie się odnosił do oceny czynności wykonanych bezpośrednio na polecenie, za zezwoleniem lub zgodą sądu albo sędziego komisarza.
W ramach tego nadzoru minister sprawiedliwości będzie mógł zawiesić lub cofnąć licencję doradcy restrukturyzacyjnego, który uporczywie lub w sposób rażący naruszył prawo przy wykonywaniu swoich czynności. Będzie to jednak wymagało uprzedniego wysłuchania doradcy oraz – jeżeli zachodziłaby taka potrzeba lub na wniosek doradcy restrukturyzacyjnego – przeprowadzenia wizytacji lub lustracji jego działalności. W tym celu minister sprawiedliwości będzie mógł żądać wglądu do dokumentów źródłowych i porównać ich treść z dokumentacją składaną przez doradcę restrukturyzacyjnego do akt (zakończonych lub toczących się) postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Odmowa przedstawienia dokumentacji będzie zagrożona karą grzywny.
Wyznaczanie doradców restrukturyzacyjnych do pełnienia funkcji nadzorcy sądowego, zarządcy albo syndyka w konkretnych postępowaniach
Wprowadzono ogólne kryteria, którymi powinien kierować się sąd wyznaczający doradcę restrukturyzacyjnego do pełnienia funkcji (np. syndyka) w konkretnym postępowaniu sądowym. W takim przypadku sąd musi uwzględnić liczbę spraw, które doradca aktualnie prowadzi. Chodzi o to, aby jego nadmierne obciążenie nie przekładało się negatywnie na terminowość i sprawność czynności, które będzie podejmował w kolejnych postępowaniach. Ponadto, sąd powinien brać pod uwagę doświadczenie oraz dodatkowe kwalifikacje, potencjalnego kandydata do pełnienia danej funkcji. Informacje o liczbie spraw prowadzonych przez doradców restrukturyzacyjnych będą dostępne na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego
Założono, że z grupy licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych zostaną wyłonieni kwalifikowani doradcy restrukturyzacyjni (specjaliści), którzy poza licencją będą mieli duże doświadczenie zawodowe, umożliwiające zajmowanie się skomplikowanymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi i upadłościowymi. Uzyskanie tytułu kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego będzie wymagało udokumentowania przeprowadzonych (w określonej liczbie) postępowań upadłościowych i postępowań o charakterze układowym. Tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego będzie przyznawał minister sprawiedliwości na podstawie kryteriów wskazanych w ustawie.
Informacja o uzyskaniu tytułu kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego zostanie udostępniona na liście osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego, dostępnej w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Sprawiedliwości. Wyłącznie kwalifikowani doradcy restrukturyzacyjni będą mogli być nadzorcami, zarządcami i syndykami w większych przedsiębiorstwach, zdefiniowanych według kryteriów zawartych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwa takie, ze względu na wielkość majątku i liczbę zatrudnianych pracowników, funkcjonują według skomplikowanych reguł, a przy tym mają istotne znaczenie dla gospodarki i rynku pracy. Podobnie, tylko kwalifikowani doradcy restrukturyzacji będą mogli prowadzić sprawy podmiotów o istotnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli, gospodarki narodowej oraz rynku pracy (chodzi o podmioty, które są wymienione w obowiązujących już wykazach).
Rozwiązanie to ograniczy przypadki niewłaściwego prowadzenia skomplikowanych lub istotnych dla interesów państwa postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych przez osoby, które z powodu braku wystarczającego doświadczenia mogłyby doprowadzić do poważnych komplikacji, w tym odpowiedzialności Skarbu Państwa za niewłaściwy nadzór sądowy nad toczącym się postępowaniem. Rozwiązanie to nie ogranicza dostępu do zawodu doradcy restrukturyzacyjnego, a jedynie wprowadza kryteria właściwego doboru osób do prowadzenia trudniejszych spraw tak, aby właściwie chronić interes publiczny oraz uczestników postępowania.
Zasadniczo nowe regulacje mają obowiązywać po 6 miesiącach od daty ich publikacji w Dzienniku Ustaw (część przepisów wejdzie w życie po 3 miesiącach od dnia ogłoszenia).