Plan wprowadzenia na terenie całego kraju jednolitego obszaru inwestycyjnego, został przedstawiony przez ministra rozwoju i finansów Mateusza Morawieckiego oraz dyrektor Departamentu Inwestycji i Rozwoju Grażynę Ciurzyńską podczas XXVII Forum Ekonomicznego w Krynicy.
Wprowadzenie jednolitego obszaru inwestycyjnego ma na celu m.in. zachęcenie przedsiębiorców do inwestowania oraz wyrównanie dysproporcji gospodarczych między poszczególnymi regionami w kraju.
SSE do 2026 r.
Funkcjonujące od 20 lat specjalne strefy ekonomiczne zostały stworzone w celu zwiększenia inwestycji i zmniejszenia bezrobocia w danym rejonie. Za prowadzenie działalności gospodarczej w danej strefie inwestorzy otrzymują wsparcie w postaci zwolnienia z podatku PIT lub CIT od uzyskanego dochodu. W Polsce na chwilę obecną funkcjonuje 14 takich stref.
Według ustawy z 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych, SSE miały funkcjonować tylko przez 20 lat, jednak datę ich wygaszenia wielokrotnie przesuwano. Ostatecznie w 2013 r. postanowiono, że SSE będą funkcjonować do 2026 r.
Minister Finansów zapowiada nie przedłużanie funkcjonowania SSE ale ich zastąpienie Polską Strefą Inwestycji.
Zwolnienia podatkowe w całym kraju
Jeżeli propozycja zostanie przyjęta to możliwość skorzystania z zachęt podatkowych, w postaci zwolnienia z PIT lub CIT, będzie dostępna na terenie całego kraju. Na chwilę obecną z tej możliwości można skorzystać jedynie na obszarze SSE, który stanowi zaledwie 0,08 % powierzchni kraju. Odejście od ograniczeń terytorialnych pozwoli więc na wykorzystanie potencjału całego kraju, co ma zachęcić zwłaszcza dużych inwestorów. Oznacza to, że o ulgę podatkową będzie można starać się w każdej gminie, niezależnie od jej wielkości.
Zobacz też: Nieruchomości
Morawiecki zaznacza jednak, że nowe regulacje przysłużą się także właścicielom średnich, małych a nawet mikro - przedsiębiorstw. Minister wskazuje także na to, że w obecnych strefach ekonomicznych nawet 90 % stanowią inwestorzy zagraniczni. Nowe przepisy mają więc na celu także aktywizację mniejszych, polskich inwestorów i zachęcenie ich do inwestycji na terenie całego kraju, jednak przy jednoczesnym niedyskryminowaniu zagranicznych inwestorów.
Baza wiedzy dla inwestora – spółka zarządzająca
Ministerstwo planuje także zwiększenie roli spółek w przyciąganiu inwestorów. Tzw. spółki zarządzające będą głównymi ośrodkami kontaktu w swoich rejonach i będą zajmowały się obsługą inwestora, a także udzielaniem pomocy publicznej w zakresie zwolnień podatkowych i dotacji rządowych.
Spółki zarządzające mają mieć przydzielone powiaty na obszarze, których będą prowadziły swoją działalność. Inwestor kierując swe kroki do spółki inwestycyjnej ma otrzymać kompleksową usługę i wszelką niezbędną wiedzę. Takie rozwiązanie ma m.in. skrócić czas procedur co pozwoli na szybsze rozpoczęcie działalności.
Liczy się jakość
W chwili obecnej zwolnienia podatkowe są dostępne dla inwestorów, na wybranym terenie, jeżeli spełniają określone kryteria ilościowe. Na dzień dzisiejszy bardzo ważna jest liczba miejsc pracy. Ministerstwo Rozwoju oprócz ilości chce postawić na jakość. W jaki sposób? Nowi inwestorzy, a więc tacy, którzy dopiero tworzą zakład produkcyjny lub dokonują reinwestycji, oprócz kryteriów ilościowych będą musieli spełniać wymagania jakościowe, które mają być dopasowane do warunków konkretnej lokalizacji.
Jak wskazuje Ministerstwo Rozwoju, inwestycje będą musiały spełniać następujące kryteria:
- Ilościowe – określone nakłady inwestycyjne uzależnione od stopy bezrobocia w powiecie i wielkości przedsiębiorstwa.
- Jakościowe – uwzględniające założenia SOR (Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju) w obszarach:
- Rozwój strukturalny – mierzony w oparciu o: zatrudnienie kadry ze specjalistycznym wykształceniem lub wysokopłatne miejsca pracy; zgodność inwestycji z aktualną polityką rozwojowa kraju oraz eksport produktów lub usług;
- Rozwój naukowy – obliczany na podstawie współpracy z ośrodkami badawczymi, akademickimi oraz działalnością B+R; rozwój klastrów sektorowych;
- Zrównoważony rozwój – przeliczany na podstawie lokalizacji inwestycji (np. na obszarach o wysokiej stopie bezrobocia);dodatkowe punkty za wsparcie dla mikro, małej i średniej przedsiębiorczości, a także za wsparcie średnich i małych miast oraz wsi;
- Rozwój zasobów ludzkich – mierzony według oferowanych dodatkowych świadczeń dla pracowników, np. działań w zakresie opieki nad pracownikiem, czy wsparciu ich w zdobywaniu wykształcenia i kwalifikacji.
Podsumowując, przy ocenie czy dana inwestycja powinna korzystać z preferencji podatkowych brać się będzie pod uwagę lokalizację, charakter inwestycji oraz jakość tworzonych miejsc pracy.
W województwie X jest bardzo małe bezrobocie. Inwestor chcący skorzystać ze zwolnienia podatkowe będzie musiał wyłożyć np. 50 mln zł. Z kolei w województwie Y bezrobocie znacząco przekracza średnią krajową. Inwestor chcący skorzystać ze zwolnienia podatkowego będzie musiał wyłożyć w tym województwie np. 10 mln zł na start.
Projekt inwestycji będzie mógł otrzymać maksymalnie 10 punktów za zgodność z SOR. Kryteria jakościowe zostaną spełnione po uzyskaniu 60 % (w niektórych województwach będzie to 50 % albo nawet 40 %).
Najwyżej punktowane i najbardziej cenione mają być inwestycje, które pozytywnie wpłyną na rozwój gospodarczy kraju i regiony m.in. dzięki transferowi know-how czy też poprzez zapewnienie pracownikom korzystnych warunków.
Zwolnienia czasowe
Zmiany mają dotknąć także długości okresu, w którym możliwe jest wykorzystanie zwolnienia z PIT lub CIT. Do tej pory obowiązuje jedna data graniczna tego okresu – do 2026 r., a więc do czasu kiedy SSE przestaną istnieć.
Ministerstwo proponuje aby decyzje o wsparciu inwestycji były wydawane na czas określony od 10 do 15 lat. Wyznaczenie tego okresu ma odbywać się w oparciu o zasadę – im wyższa intensywność pomocy publicznej w województwie dozwolona przez Unie Europejską, tym dłuższy okres zwolnienia. Okres ten może zostać wydłużony jeszcze o 5 lat do 2026 r., w przypadku inwestycji na terenach obecnie objętych statusem SSE. Dla działających obecnie inwestycji warunki pozostaną niezmienione.
Ponad 158 tys. nowych miejsc pracy
Ministerstwo rozwoju szacuje, że efektem wprowadzenia jednolitego obszaru inwestycyjnego będzie utworzenie do 2027 r. ok. 158,3 tys. miejsc pracy. Do 2019 r. nakłady inwestycyjne mają wynieść nawet 30 mld zł. Ministerstwo prognozuje także wpływ do budżetu Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego w wysokości do 3,7 mld zł.