Otwarcie likwidacji
Zgodnie z art. 461. § 1.Kodeksu spółek handlowych (dalej ksh) otwarcie likwidacji następuje z dniem:
- uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd,
- powzięcia przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki,
- lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania.
Z chwilą otwarcia likwidacji następują zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu spółki, dlatego też określenie daty początkowej likwidacji nie powinno budzić żadnych wątpliwości. Przepis art. 461 § 1 ksh przyjmuje, że otwarcie likwidacji następuje automatycznie z dniem zaistnienia przesłanki przewidzianej tym przepisem. Zatem w razie gdy o rozwiązaniu spółki decyduje uchwała walnego zgromadzenia, otwarcie likwidacji następuje z dniem powzięcia takiej uchwały.
Przyczyny rozwiązania spółki
Zgodnie z art. 459.ksh rozwiązanie spółki powodują:
- przyczyny przewidziane w statucie,
- uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,
- ogłoszenie upadłości spółki,
- inne przyczyny przewidziane prawem.
W związku z powyższym “inne przyczyny rozwiązania” o których mowa w art.461 §1 ksh to:
- przyczyny przewidziane w statucie,
- uchwała walnego zgromadzenia o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,
- ogłoszenie upadłości,
- inne przyczyny przewidziane prawem, którymi są np. art. 493 § 1 ksh, a 21 ust. 2 pkt 3 ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.)
Regulacja Kodeksu spółek handlowych różni się od regulacji kodeksu handlowego tym, że wprowadza ustawowo dzień otwarcia likwidacji.
Art. 444.kh (Kodeksu handlowego) regulował, iż rozwiązanie spółki powodują:
1) przyczyny, przewidziane w statucie;
2) uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki lub o przeniesieniu siedziby spółki bądź zakładu głównego spółki zagranicę;
3) ogłoszenie upadłości spółki;
4) inne przyczyny, prawem przewidziane.
Był on więc odpowiednikiem art. 459 ksh , nie było natomiast w kodeksie handlowym odpowiednika art. 461 ksh. W poprzednim stanie prawnym powszechne było w związku z powyższym określanie dnia otwarcia likwidacji w uchwale o rozwiązaniu spółki.
Zobacz również: Jak przebiega postępowanie likwidacyjne oraz otwarcie likwidacji w spółce akcyjnej?
Ustalenie daty otwarcia likwidacji spółki
Wydaje się zatem, że w obowiązującym stanie prawnym podjęcie uchwały o rozwiązaniu spółki z określeniem innej daty otwarcia likwidacji niż data powzięcia tej uchwały nie powoduje skutku „odroczenia” otwarcia likwidacji. Bez względu na zapis określający datę otwarcia likwidacji nastąpi ono z dniem powzięcia uchwały.
W doktrynie można jednak spotkać pogląd odmienny prezentowany przykładowo w komentarzu do Kodeksu spółek handlowych A.Szajkowski (w:) Sołtysiński, Szajkowski, Szumański, Szwaja Komentarz KSH, wyd. 2 t. IV Warszawa 2009 str. 12. Autorzy ww. komentarza dopuszczają podjęcie uchwały o rozwiązaniu spółki pod warunkiem zwieszającym.
Art. 89 Kodeksu cywilnego stanowi: z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunek).
Uzasadnione jest zatem przyjęcie, iż ustalenie w Kodeksie spółek handlowych jednoznacznej daty otwarcia likwidacji stanowi właśnie wyjątek, o którym mowa w cyt. wyżej przepisie.
Zasadność interpretacji art. 461 ksh zgodnie, z którą brak jest w obecnie obowiązującym stanie prawnym podstaw do odroczenia daty rozpoczęcia likwidacji w uchwale walnego zgromadzenia, potwierdza również orzeczenie Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 2008 r., V CSK 508/07, zgodnie z którym „jeżeli o rozwiązaniu i likwidacji spółki akcyjnej decyduje walne zgromadzenie wspólników, otwarcie likwidacji następuje z dniem powzięcia przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki, a nie z dniem otwarcia likwidacji wskazanym w uchwale".
Zobacz również serwis: Działalność gospodarcza