Od 1 czerwca 2024 r. instytucje finansowe - zanim udzielą komuś pożyczki - będą musiały sprawdzić Rejestr Zastrzeżeń Numerów PESEL. Co to oznacza dla konsumentów i dla firm? Jak zastrzec PESEL?
PESEL. Jakie zmiany od 1 czerwca 2024 r.?
Rządowy Rejestr Zastrzeżeń Numerów PESEL działa już od listopada 2023 r. Od 1 czerwca 2024 r. rozpocznie się wymóg weryfikacji. Oznacza to, iż banki, firmy pożyczkowe, notariusze, a także operatorzy telekomunikacyjni będą musieli sprawdzać ten rejestr, zanim podpiszą umowę z klientem.
"Gdy nasz PESEL jest zastrzeżony, oszuści nie powinni móc wykorzystać naszych danych, aby zawrzeć umowę, np. na kredyt. Od 1 czerwca 2024 r. obywatele z zastrzeżonym PESEL-em, którzy padną ofiarą oszustwa i ktoś weźmie kredyt na ich dane, nie będą musieli spłacać takiego kredytu" – podkreślał kilka dni temu minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski podczas konferencji prasowej.
Głównym skutkiem wejścia w życie nowych przepisów od 1 czerwca 2024 r. jest brak możliwości dochodzenia przez firmy i instytucje roszczeń wynikających z umowy od osoby, która w chwili zawarcia umowy miała zastrzeżony PESEL.
"Dla firm objętych obowiązkiem weryfikacji oznacza to dostosowanie wewnętrznych procesów do nowych zasad. Niedopełnienie obowiązku weryfikacyjnego w zakresie wiarygodności danych naraża przedsiębiorstwo na problemy finansowe. Co bardzo ważne, brak sprawdzenia PESEL-u i udzielenie pożyczki lub kredytu na zastrzeżone dane uniemożliwia wierzycielowi dochodzenia roszczenia z tytułu zawartej umowy oraz zbycie wierzytelności" — mówi Cezary Ciopiński z ERIF BIG. Wyjątkiem będzie tu przynajmniej 15-minutowa awaria systemu informatycznego rządowego rejestru podczas sprawdzania danych klienta.
Jak zastrzec PESEL?
W jaki sposób zatem zastrzec swój numer PESEL? Można to zrobić w aplikacji mobilnej mObywatel 2.0, w serwisie internetowym mObywatel lub w dowolnym urzędzie gminy.
Usługa jest bezpłatna, podobnie jak cofnięcie zastrzeżenia.
Jeśli nasz numer PESEL jest zastrzeżony, to nie możemy wziąć kredytu czy załatwić sprawy u notariusza. Zastrzeżony PESEL nie wpływa jednak na takie sprawy urzędowe jak wyrobienie paszportu czy wzięcie ślubu. Z zastrzeżonym numerem PESEL można również m. in. wziąć udział w wyborach, podróżować, pójść do lekarza.
Cofnięcie zastrzeżenia
Zastrzeżenie numeru PESEL można cofnąć w każdej chwili bezterminowo lub wyznaczając czas automatycznego ponownego zastrzeżenia.
Przerwa między ponowną zmianą statusu zastrzeżenia wynosi 30 minut.
Ministerstwo Cyfryzacji radzi, by cofnąć zastrzeżenie, gdy planujemy załatwić ważną sprawę i podpisać umowę z firmami i instytucjami finansowymi, notariuszami, operatorami telekomunikacyjnymi.
Od 1 czerwca 2024 r. w przypadku zgłoszenia utraty dowodu osobistego jednocześnie automatycznie zostanie zastrzeżony numer PESEL.
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz. U. z 2023 r., poz. 1394)